Ey saygıdeğer yargıçlar!
Saygı duyulması gereken bir mesleğiniz var...
Bunu kabul ediyorum ve derin bir saygı duyuyorum...
"Yargıçlar görevlerinin “ju dicere” (hakkı söylemek) olduğunu unutmamalıdırlar, 'jus
dare' (hakkı vermek) değil, yasayı yorumlamaktır görevleri,yasa yapmak ya da yasa koymak değil.”
Francis Bacon
Adalet, hak, hukuk, hakkaniyet, eşitlik...
Bu evrensel değerleri koruyacak ve gözetecek insanlar olduğunuz için size saygı duyuyorum...
Bunun için sizi 'saygıdeğer yargıçlar' olarak selamlıyorum...
“Bir yargıcın zeki olmaktan daha çok bilgili, alkış düşkünü değil saygıdeğer, kendine katı güvenli değil uyanık olması gerekir. En önemlisi de yargıcın kendine özgü başlıca erdeminin, doğruluk olmasıdır.”
Francis Bacon
Doğruluk, dürüstlük, vicdan, empati, tarafsızlık....
Sizleri bu değerlere ve erdemlere sahip olmanız gereken insanlar olarak görüyorum ve size derin saygı duyuyorum...
Bunun için sizi 'saygıdeğer yargıçlar' olarak selamlıyorum...
***
....size niye saygı duyayım ki!
Tabii hukuk felsefesini anlamış ve kavramış bir yargıç değilseniz size niye saygı duyayım ki!
Doğal (tabii ) hak ve özgürlükleri korumak için karar veren değil, sadece yasalara bakarak karar veren bir yargıçsanız eğer size niye saygı duyayım ki!
İki altın külçe için karar alan bir yargıçsanız niye saygı duyayım ki!
“Yaşlılar cilalı taşlar üzerinde oturuyordu, kutsal çevrede
Çınlak sesli yargıçların değnekleri vardı ellerinde
Kalkıp değnekle yargı veriyorlardı sırayla
İki altın külçe duruyordu ortada
alacaktı altını en doğru yargıya veren.”
Homeros
İnsanların can ve mal hakkının en kutsal haklar olduğunu anlamamış bir yargıçsanız niye saygı duyayım ki!
İnsanların fikir hürriyetini, düşünce hürriyetini en ileri derecede korumuyorsanız ve gözetmiyorsanız size yargıç olarak niye saygı duyayım ki!
"Tek bir sınır taşını bile yerinden oynatan suçludur" diyor Francis Bacon... Bu sözün anlamını ve değerini kavramayıp insanların mal ve mülklerine kolayca el koyabiliyor, sınırlayabiliyor, devletleştirme kararı alabiliyorsanız size yargıç olarak niye saygı duyayım ki!
“Lanet olsun diyor yasa, ‘komşusunun sınırını değiştirene.’
Tek bir sınır taşını bile yerinden oynatan
suçludur. Mal mülk davalarına bakarken doğru karar vermeyen yargıç da, sınır taşını
oynatmak suçunu işler. Doğruluktan uzak tek bir yargının yüzlerce yolsuz örnekten daha
çok kötülüğü dokunur, çünkü yolsuz örnekler derenin yatağına, haksız yargı da
kaynağına atılmış bir ağıdır.”
Francis Bacon
Mazeretiniz hazır değil mi!
Yasalar böyle emrediyor!
"Biz yasaların gereğini yerine getiriyoruz... " diyorsunuz!...
"Yasallık", "hukukilik" (legality ) yönünde kararlar veren , buna karşın "meşruiyyet" (legitimacy) i ihmal eden ve görmezden gelen bir yargıçsanız size niye saygı duyayım ki!
Suçu sabit olmayan masum kabul edilir, masum kabul edilmek zorundadır! Masumiyet karinesini vicdanına kazımamış bir yargıçsanız size niye saygı duyayım ki!
Ve bir kralın, bir despotun, bir tiranın, bir zorbanın, bir sultanın gücü ve iktidarı için kararlar alıyorsanız yazık size!... Size niye saygı duyayım ki!
Sözde bir temsili demokraside seçilmiş bir yöneticinin güç ve yetkilerini istismar ve suiistimaline göz yumuyorsanız size niye saygı duyayım ki!
***
Ey eşek arıları!...
Siz bir apis mellifera değilsiniz!
Siz bir eşek arısısınız!
Bir apis mellifera çiçeklere konar, güzel çiçekler üzerinde dans eder, ve sonra sofralarımıza eşsiz bir bal getirir...
Siz onlardan değilsiniz!
Ey eşek arıları!...
İğneleriniz!... İşte sizin yaptıklarınız!..
Hani nerede adaletiniz?
‘Görürsünüz nasıl bütün huyumuz suyumuzla Eşekarılarına benzediğimizi
Önce, bir kızdırdılar mı bizi
Bizden daha öfkeli, daha belalı hayvan yoktur
Sonra biz hep eşekarıları gibi yaşarız:
Onlar gibi bölük bölük yuvalarımızda
Sürüyle toplanıp yargılarız:
Kimimiz başyargıcın yanında,
Kimimiz Onbirlerin yanında, Kimimiz Odeon'da.
Sıra sıra duvarlara yapışır otururuz
Ne yazık ki, sahte arılar da vardır aramızda:
Bunların iğneleri falan yoktur;
Yerlerinden kıpırdamaz, suya sabuna dokunmaz
Bizim bunca zahmetle topladığımızı yerler.’
Aristophanes
Rahatınızı biraz bozup da haksızlıklara karşı durmanız gerekmez mi, ey eşekarıları!...
Irritare crabrones
"Eşekarılarını rahatsız etmek"
Ey eşekarıları!... Göreviniz nedir sizin?
‘Yargıçların görevi adalet dağıtmaktır; meslekleri ise bu dağıtımı geciktirmektir.
İçlerinden ancak birkaçı görevini bilir ve mesleğini uygular ’
La Bruyere
Ey eşekarıları!.. Nedir sizin göreviniz?
Haksızlık yapmak mı?
Suçu delil ile ispat edilmemiş olan insanları keyfi olarak tutuklamak mı?
Sahte delil üreterek onları suçlu konumuna düşürmek mi?
İnsanları hiç bir şiddet unsuru içermeyen ifadeleri ve düşünceleri dolayısıyla gözaltına almak mı, hapse atmak mı?
Sonra da aylar/yıllar sonra bu suçsuz ve günahsız olan insanların suçlu olmadığı kararını alarak serbest bırakmak mı?
İnsanların mal ve mülklerine haksız yere el koymak mı?
***
Ey eşekarıları!...
Hukuk tahsili gördüyseniz bilmeniz gereken Tabii Hukuk felsefesidir en başta...
Doğal hukuk ve doğal hak ve özgürlükler...
Yürürlükteki anayasa ve yasalar her zaman saygı duyulacak hukuk kuralları olmayabilir...
En başta bir hukukçunun saygı duyması gereken yürürlükteki yasalar değildir, tabii hukuk felsefesine dayalı kurallar ve kurumlardır.
Michel de Montaigne
Yaşam hakkı...
Düşünme hakkı ... fikir hürriyeti...
Mülkiyet hakkı..
Bunlar tabii haklardır...
Bunlar bireylerin kutsal hakları ve özgürlükleridir...
Ey Hukuk adamları pekala biliyorsunuz ki,
Hangi gerekçe ile olursa olsun bu temel haklar kolayca ihlal edilemez ve edilmemelidir...
ve siz Ey eşek arıları!
Siz yargıç değilsiniz!
Siz hak ve hukuk adamı değilsiniz!
Siz vicdanı olan bir insan değilsiniz!
İktidarın yanındasınız.
Zalimin ve zulmün yanındasınız.
Bir makam için, bir mekan için iktidar adına, güç ve kuvvetli adına kararlar alıyorsunuz!...
Yargıçlar Komedyası'nda Philokleon'un Yargıçlık İle İlgili Sözleri
Her girişten ve önsözden önce
Şurasını belirtmek zorundayım ki
Bizim egemenliğimiz bütün egemenliklerin üstündedir.
Yaşadığımız çağda hangi mutluluk
Bir yargıcın mutluluğundan daha mutludur?
Hangi yaratıktan korkulur, ondan daha çok,
Kocamış, beli bükülmüş olduğu halde?
Ben daha yatağımdan kalkmadan
Bir sürü insan bekleşir mahkeme kapılarında.
Anlı şanlı adamlar da vardır aralarında.
Yanlarından geçerken hemen yapışır elime
Devlet malı çalmış kolu uzunlardan biri,
Başlar yalvarıp yakarmaya:
"Gel etme, acı bana, yargıç baba;
Senin başına da gelmiştir bu işler
Orduda ya da başka bir işte
Sen de birkaç para aşırmışındır elbet
Arkadaşlara yiyecek alırken pazardan.
Kim yalvarırdı bana böyle, yargıç olmasam?
(...)
Bunlarla öfkem biraz yatışır,
Ama dışarıda verdiğim sözleri tutmam içeride.
Suçlular türlü diller dökmek zorundadırlar
Pençemden kurtulabilmek için.
Bir yargıçtan çok kime dalkavukluk edilir?
Kimi fakirliğini anlata anlata bitiremez
Kimi Ezop Masalları Anlatır.
Kimi beni güldürüp öfkemi yatıştırmak için
Soytarılıklar, maskaralıklar yapar.
Bütün bunlar işe yaramadı mı
Kimi de tutar kız erkek çocuklarının elinden
Getirir hepsini mahkemeye.
Çocuklar boyunlarını büküp ağlaşırlar önümde;
Sonra baba çocukları adına yalvarır bana
Bir tanrıdan günahlarını bağışlamasını ister gibi.
"Kuzuların sesini seversen,
Bu oğlancığın sesi de dokunur sana" der.
Dişi domuz yavrularını seversem
O zaman da kız çocuklarını ağlatır.
Biz de birazcık gevşetiriz artık
Öfkemizin gergin tellerini.
Az güç müdür bu? Para nedir bunun yanında?
(...)
Gençler yurttaşlık muayenesine gelince
İstediğim yerlerine bakabilirim.
Oyuncu Oiargos suçlu olarak geldi mi karşıma
Niobe'nin en güzel parçalarını okumadan
Zor kurtulur elimden.
İyi bir kavalcı beraat etmek istiyorsa
Yargıçların çıkışına kavalıyla katılmak zorundadır.
Zengin bir baba öldü diyelim,
Ölürken de biricik kızına bir koca seçti.
Biz adamın vasiyetini sepete atar,
Kızı bize yaranmasını bilene veririz.
Kimseye hesap da vermeyiz, az şey mi bu?
(...)
Bundan başka, halk kurultayları
Önemli bir işte bocaladılar mı,
Yargıçlara yollarlar suçluları.
O zaman Evathlos kalkanı gelir önümüze
Bırakıp kaçtığı kalkan üzerine yeminler eder,
Size bağlı kalıp halk için savaşacağım diye.
Yargıçların her davadan sonra dinlenmesini istemeyen
Halk kurultayında lafını dinletemez.
Kleon, o yaman söz bezirganı bile
Diş geçiremez bize; tam tersine,
Sırtımızı okşar, sineklerimizi kovar.
Sen yargıç babanı küçümseye dur,
Theoros, o kos koca şarlatan,
Alır eline süngeri, bandırır çanağa
Pabuçlarımızı boyar bizim.
Anlıyor musun şimdi, neymiş
Elimden almak istediğin haklar?
Bunlara mı kölelik diyorsun sen?
(Bdelykleon)
Konuş konuşabildiğin kadar!
Er geç çıkacak meydana yüce tahtının
Bir oturak bile olmadığı.
Aristophanes, Eşek Arıları Yargıçlar, Çeviren. Sebahattin
Eyüboğlu, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1966.