HASTALIĞIN ADI: PANİK VE BANKA TAHACCÜMÜ
Hastalığın tanımı
Finansal piyasalarda yaşanan olumsuz gelişmeler karşısında kriz olacağının tahmin edilmesi ya da krizin henüz başlangıç aşamalarında bankalarda mevduatı olan alacaklıların bankalara başvurarak alacaklarını talep etmeleri halinde, bankanın sözkonusu talebi karşılamakta güçlük çekmesi durumunda bir “panik” oluşabilir ve bu panik sonrasında çok sayıda alacaklı bankaya toplu halde müracaat edebilir. İşte finansal piyasalarda yaşanan bu olaya “banka tahaccümü” adı verilir. Tek bir bankaya yönelik tahaccüm, başka bankalarda mevduatı olan alacaklıları da etkileyebilir ve panik daha da yaygınlaşarak gerçek bir “çöküş” e (crash) neden olabilir.
Hastalığın ortaya çıktığı alanlar
Panik ve banka tahaccümü genel olarak finansal piyasalarda ortaya çıkan bir ekonomik hastalık türüdür.
Hastalığın nedenleri
Bir bankanın ödeyebilirliğini yitirmesi,
Makro ekonomik konjonktürde ortaya çıkan ciddi kriz göstergeleri,
Kriz olacağı yönündeki yaygın beklentiler,
Bankacılık sisteminde yaşanan likidite yetersizliği vs.
Hastalığın tedavisi
Bankacılık sisteminin gözetimi ve denetiminden sorumlu olacak ve şeffaf olarak çalışacak bir üst kurul oluşturulmalıdır.
Mevduat sigortası sistemi tesis edilmelidir.
Merkez bankasının son kredi mercii olarak (lender of last resort) görev ve fonksiyonları açık olarak belirlenmelidir.
Erken uyarı sistemleri oluşturulmalıdır.
Saygın kredi derecelendirme kuruluşlarının bankalarla ilgili yaptıkları değerlendirmeler (rating) dikkatle izlenmelidir.
© C.C.Aktan. 2001.