oyun teorisi

Oyun teorisinin tarihçesine bakıldığı zaman karşımıza çıkan ilk eser Talmud’dur. Babillilerin Musevi din, ceza ve medeni hukukunun temellerini sunan Talmud’u, milattan sonraki ilk beşinci yüzyıl boyunca antik yasa ve teamülleri düzenleyen bir derleme eserdir. Talmud’da tartışılan sorunlardan biri evlilik sözleşmesi sorunu olarak adlandırılmaktadır: Buna göre, bir adamın ölümü sonrasında evlilik sözleşmesiyle sırasıyla 100, 200 ve 300 birim alacakları belirlenen üç karısı vardır. Talmud, görünüşte çelişkili öneriler sunmaktadır. Adam sadece 100 birim miras bırakarak öldüğünde, Talmud kadınlar arasında eşit bölüşümü önermektedir. Bununla birlikte, eğer mirasın değeri 200 birim olursa, Talmud nispi bölüşümü (50, 75, 75) önermektedir ve miras 300 birimken (50, 100, 150) olan bölüşüm önerisi tam bir gizemdir. 1985 yılında Talmud’un modern işbirlikçi oyunlar teorisini ifade ettiği anlaşılmıştır. Talmud’daki her bir çözüm, uygun biçimde belirtilmiş bir oyunun çekirdeğine karşılık gelmektedir (Aumann & Maschler, 1985: 195-213).

13 Kasım 1713’te J. Waldegrave, iki-kişili bir oyuna bilinen ilk minimaks strateji çözümünü sağlamıştır. Waldegrave çözümü karışık minimaks strateji dengesidir, ancak Waldegrave’in sonucu diğer oyunlar için genişletilmemiştir ve karışık strateji çözümünün, şans oyunlarının “oyunun genel yapısına uymayan kuralları”[1] ifade ettiği vurgulanmıştır.

1838 yılında A. Cournot, “Refah Teorisinin Matematiksel Prensipleri Üzerine İncelemeler” adlı çalışmasında, üreticilerin rekabeti konusunda düopolün özel durumunu tartışmış ve Nash dengesinin sınırlı uyarlaması olan çözüm fikrini kullanmıştır (Cournot, 1897). 1881 yılında F. Y. Edgeworth, “Matematiksel Fizik: Ahlak Bilimlerine Matematiğin Uygulanması Üzerine Bir Deneme” adlı çalışmasında, bireyler arasındaki değiş-tokuş ilişkilerinin sonucunu belirleme problemine çözüm olarak sözleşme eğrisini önermiştir. Edgeworth, iki tür tüketicili ve iki mallı bir dünyada, sözleşme eğrisinin, her tür tüketici sayısının sonsuz olduğu rekabetçi denge kümesine doğru çekileceğini ispatlamıştır (Edgeworth, 1881).

1913 yılında E. Zermelo tarafından ortaya atılan oyun teorisinin ilk teoremi olan “Zermelo Teoremi”, ................

....................................

.....................................................

makalenin tamamı için bkz:

C.Can Aktan ve Abdullah Burhan Bahçe, "Kamu Tercihi Perspektifinden Oyun Teorisi" içinde: C.C.Aktan & Dilek Dileyici, Modern Politik İktisat : Kamu Tercihi: Ankara: Seçkin Yayınları, 2007.