( Coşkun Can Aktan ve Özlem Özkıvrak, Devlet mi, Piyasa mı?Ankara: Tosyöv Yayınları, 2000. adlı çalışmadan alıntı)

KAMU HAPİSHANELERİ İLE ÖZEL HAPİSHANELER ARASINDA PERFORMANS KARŞILAŞTIRMALARI

-Ampirik Bulgular-

 

Prof.Dr.Coşkun Can Aktan ve Araş.Gör. Özlem Özkıvrak

 

Tablo 38’de ABD’de General Accounting Office’nin hazırladığı bir rapora (1991) göre hapishanelerin devlet tarafından işletilmesi ve hapishanelerin ihale yöntemi ile özel kesimce işletilmesi sonucu ortaya çıkan gün başına maliyet karşılaştırmaları yer almaktadır (Ammons, Campbell and Somoza, 1992, 35). Tablo’dan izlenebileceği gibi, hizmeti üstlenen özel kuruluşların cari gün başına maliyetleri, bir kuruluş hariç, devlet hapishanelerindeki gün başına maliyetlerden daha düşüktür. Tahmin edilen kamu masrafları ile 14 sözleşmeci özel kuruluşun gün başına maliyet rakamlarının karşılaştırılması sonucu, sadece bir özel kuruluşun cari gün başına maliyetlerinin devlet hapishanelerininkiyle aynı olduğu, diğerlerinde % 4’ten % 38.9’a kadar değişen oranlarda maliyet tasarrufları sağlandığı görülmektedir.

Hapishanelerin etkinliğini karşılaştırırken, eğer iki hapishanede de aynı miktar, kalite ve düzeyde hizmet mevcut ancak bir hapishane diğerinden daha düşük maliyetle çalışıyorsa, ilkinin daha etkin olduğu kabul edilmektedir. Özel ve kamu hapishanelerinin karşılaştırılmasında genellikle “tutuklu başına maliyet” rakamı kullanılır. Aşağıdaki Tablo 39-46’da yer alan tutuklu başına maliyetlerin belirlenmesinde kullanılan rakamlar, ilgili kuruluşun veri bir mali yıla ilişkin yıllık ortalama tutuklu sayısı ve harcamalarıdır. Aynı harcama kategorilerine ilişkin benzer maliyet unsurları belirlenmek istenmiştir.

Tablo 39, 40 ve 41’de, RCA adlı özel şirket tarafından işletilen ve Pennsylvania Northampton’da bulunan Weaversville Intensive Treatment Unit (Weaversville Yoğun Tedavi Birimi) kısaca RCA ve yine Pennsylvania’da Denville’de bulunan Pennsylvania Refah Departmanı tarafından işletilen bir kamu hapishanesi olan North Central Secure Treatment Unit (North Central Koruma Tedavi Birimi) kısaca North Central’a ait maliyet/etkinlik karşılaştırmaları sunulmaktadır.

TABLO 38

ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerin Maliyet Karşılaştırmaları

İhaleyi Alan Kuruluş Yer İhale Açan Birim

Kapasite

Tutuklunun Cinsiyeti

Güvenlik Sınıflandırması

Cari Gün Başına Maliyet

Devlet Hapishanesinde Tahmini Gün Başına Maliyet

Tasarrufların Yüzdesi

CCA Cleveland, Texas

Grants, N. Mex.

Santa Fe, N. Mex.

 

 

Chattanooga, Tenn.

Chattanooga, Tenn.

Venus, Texas

Winnfield, La.

Texas DOC

New Mexico DOC

Santa Fe County;

BOP (juveniles);

USMS

Hamilton Co.; USMS

Hamilton Co.; USMS

Texas DOC

State of Louisiana

500

200

256

 

 

320

117

500

610

Erkek

Kadın

Erkek ve Kadın

 

 

Erkek

Kadın

Erkek

Erkek

Minimum

Min/Med/Max

Min/Med/Max

 

 

Min/Med/Max

Min/Med/Max

Minimum

Medium

$ 35.25

69.75

48.75

(şehir)

62.00

(BOP/USMS)

22.66

22.66

35.25

26.00

(tahmin.)

$ 42.53

80.00

94.00

 

28.00

28.00

42.53

29.50

17.1

12.8

34.0

 

19.1

19.1

17.1

11.9

Concepts, Inc. Bridgeport, Texas Texas Board of Pardons & Paroles

100

Kadın

Minimum

34.79

42.53

18.2

Pricor Tuscaloosa, Ala. Tuscaloosa County

144

Erkek

Minimum

86.867

aylık

86.867

aylık

yok

USCC St. Mary, Ky.

Louisville, Ky.

Beattyville, Ky.

Kentucky DOC

Jefferson County

Kentucky DOC

500

320

400

Erkek

Erkek

Erkek

Minimum

Minimum

Minimum

26.89

27.50

26.89

28.00

45.00

32.00

4.0

38.9

16.0

Wackenhut Kyle, Texas

Bridgeport, Texas

Texas DOC

Texas DOC

500

500

Erkek

Erkek

Min/Med

Min/Med

34.79

34.79

42.53

42.53

18.2

18.2

Kısaltmalar: BOP (U.S. Bureau of Prisons), CCA (Corrections Corporation of America), DOC (Department of Corrections), USCC (U.S. Corrections Corporation), USMS (U.S. Marshals Service).

Kaynak: David N. Ammons, Richard W. Campbell, Sandra L. Somoza, “The Option of Prison Privatization, Carl Vinson Institute of Government The University of Georgia, 1992, s. 36.

RCA’da yönetim şekli demokratik yönetimdir. Demokratik yönetim stili, “grup tartışması ve grup karar-almasını teşvik eden liderlik” olarak tanımlanabilir (Sellers, 1993, 73). Tutukluya temel davranış felsefesi cezalandırıcı eğilimden ziyade rehabilite edicidir. Tutuklular için mevcut sağlık bakım hizmetleri geniştir. RCA’da gerekli olduğunda, yerel profesyonel doktorlar, göz, diş doktorları ve gerekli hastane personelinden yararlanılmaktadır. Tutukluların tüm sağlık bakım hizmetleri RCA’nın sağlık sigortası ile ödenir. Sarılık gibi acil durumlarda devlet tıbbi bakım için bu sigorta kapsamında parasal yardımda bulunur (Sellers, 1993, 73). GED yani General Education Diploma (Genel Eğitim Diploması) sınıfları önem taşımakta, zorunlu eğitim ve benzeri alanlarda mesleki eğitim verilmekte, ancak bilgisayar ya da ve elektronik eğitim verilmemektedir (Sellers, 1993, 73). RCA eğitim amaçlı verilen hükümet bağışlarından yararlanmamaktadır (Sellers, 1993, 73-74).

North Central’in sağlık bakım hizmetleri de RCA’nınkilere benzerdir. Bununla birlikte haftanın beş günü part-time bir hemşire görevlidir. Eğitim programları içinde GED’e hazırlık önemlidir. North Central yerel okullarla birlikte, yerel okullardaki dersleri dinlemek için az sayıdaki mahkuma olanak veren “telecom” kursları sağlamaktadır. RCA’dan farklı olarak, on bilgisayar terminali ve paket programlar ile tutuklulara eğitim hizmeti sunmaktadır. North Central özelleştirilmiş bilgisayar eğitimi sunmada devlet ve yerel yönetimlerden sağlanan çeşitli eğitim bağış programlarından faydalanmaktadır. Ayrıca mesleki eğitimde kullanmak için küçük bir makine tamir mağazasına sahiptir (Sellers, 1993, 74).

Tablo 39’da devlet tarafından toplanan bilgilerden sağlanan tutuklu başına günlük maliyetler sunulmaktadır. Tablo’da görüldüğü gibi, özel sektörce işletilen RCA hapishanesi, kamuca işletilen North Central hapishanesinden daha düşük kişi başına günlük maliyetlere sahiptir.

Tablo 40’ta, Sellers’in RCA ve North Central’den elde ettiği bilgilere göre hesaplanan tutuklu başına maliyetler sunulmaktadır. Tablo’dan izlendiği gibi, özel sektör hapishanesi olan RCA’nın tutuklu başına günlük maliyeti kamu hapishanesi olan North Central’in tutuklu başına günlük maliyetinden daha düşüktür. Ağırlıklandırılmış maliyet rakamları dikkate alındığında bu farkın çok daha büyük olduğu da görülmektedir.

Tablo 41’de ise özel bir hapishane olan RCA ile bir kamu hapishanesi olan North Central’a ait karşılaştırmaların bir özeti sunulmaktadır. İki kuruluş, hemen hemen benzerdir. RCA daha iyi bir idareci-tutuklu oranına sahiptir ve daha demokratik bir yönetim tarzı ile çalışır. Üstelik, RCA’nın eğitim programları North Central’ınkilerden daha fazla mesleki eğitim içerir.

Tablo 42’de Buckingham Security (Buckingham Güvenlik ) adlı özel şirket tarafından işletilen ve Pennsylvania Butler’de bulunan Butler County Jail (Butler Hapishanesi) ve New Jersey Salem’de bulunan ve Salem Şehir İdaresi tarafından işletilen bir kamu hapishanesi olan Salem County Jail’a (Salem Şehri Hapishanesi’ne) ait maliyet/etkinlik karşılaştırmaları sunulmaktadır. Tablo 42’den izlenebileceği gibi günlük maliyetler özel sektörce işletilen Butler Hapishanesi’nde daha yüksektir. Ancak ağırlıklı ortalama rakamı dikkate alındığında Butler Hapishanesi’nin daha düşük bir günlük maliyet rakamı ile çalıştığı görülmektedir. Bu karşılaştırma yapılırken Butler Hapishanesi’ndeki ortalama tutuklu sayısının Salem Hapishanesi’ndekinden daha az olduğu da dikkate alınmalıdır.

Tablo 43 ’de ise Correction Corporation of America (CCA) adlı özel şirket tarafından işletilen ve Tennessee Chattanoga’da bulunan Silverdale Detention Center (Silverdale Tutuklama Merkezi) ve New Jersey Belvidere’de bulunan ve Warren Şehir İdaresi tarafından işletilen bir kamu hapishanesi olan Warren County Correctional Center’e (Warren Şehri Islah Merkezi’ne) ait maliyet/etkinlik karşılaştırmaları sunulmaktadır.

Silverdale Hapishanesi’nde yönetim şekli demokratik-katılımcı olup, hapishane yöneticisi karar almanın tüm aşamalarında tutukluların karar-alma sürecine katılmasını sağlamaya çalışır. Şehir idaresinin, anlaşma yoluyla, işlevsel alternatiflerin geliştirilmesi ve nihai yönetim kararlarının alınmasında dikkate alınması gereklidir. Kullanılan temel cezai felsefe, rehabilitasyondur (Sellers, 1993, 83). Sağlık bakım hizmetleri kapsamlıdır. Tam zamanlı çalışan üç hemşire vardır. Tüm sağlık bakım hizmetleri CCA tarafından, gerektiğinde ve sözleşmeli olarak sağlanır. Eğitim hizmetleri zorunlu eğitim için test merkezini kapsar. Okuma-yazma programlarına önem verilir. Başvuru ve kurgusal kütüphane şeklinde olmak üzere dini eğitim mevcuttur. Tutuklular, eğer ilgili kurullar izin verirse ve mahkumiyetlerinden önce gitmişlerse meslek ya da kolej tahsilini sürdürebilirler (Sellers, 1993, 83). Warren sürekli aşırı kalabalıktır. Yönetim şekli demokratik-katılımcıdır. İdare, yönetici ve personele yakın olmaya önem verir ve bunu teşvik eder. Sorunların hep birlikte çözülmesi için tutuklu ve gardiyanların görüşü alınır. Temel felsefe rehabilitasyondur. Sağlık bakım hizmetleri kapsamlıdır ve dört tam zamanlı hemşire tarafından 24 saat sunulur. Eğitim hizmetleri Siverdale’ninkilerle benzerdir. Mesleki eğitimi ve kolej eğitimini tamamlamak mümkündür. Kütüphanesi iyi kaynaklara sahiptir (Sellers, 1993, 84).

Tablo 44’te iki hapishaneye ait karşılaştırmanın bir özeti sunulmaktadır. Özel sektörce işletilen Silverdale hapishanesi ve kamuya ait olan Warren Şehir Hapishanesi’ne ait tutuklu başına maliyetlerin karşılaştırması sunulmaktadır. Tablo’dan izlendiği gibi Siverdale hapishanesi, Warren’den çok daha düşük maliyetlere sahiptir.

TABLO 39

ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerde Tutuklu Başına Günlük Maliyetler

(ABD, Pennsylvania Eyaleti Kamu Refahı Dept.’ndan Alınan Veriler)

 

RCA, Weaversville (Özel)

North Central (Kamu)

1 Temmuz, 1985

$ 130

$ 141

1 Temmuz, 1986

119

123

1 Ocak,1987

105

123

3 yılın ortalaması

$ 118

$ 129

3 yılın ağırlıklı ortalaması*

$ 118

$ 136

* Üç yılın ağırlıklı ortalama rakamları, üç yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.

Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 79.

TABLO 40

ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerde Tutuklu Başına Maliyetler

(Sellers’ın Topladığı Veriler)

 

RCA, Weaversville (Özel)

North Central (Kamu)

Mali Yıl 85

$ 872.752

$ 1.265.916

Mali Yıl 86

845.009

1.270.734

Mali Yıl 87

872.115

-

     
Ortalama

$ 863.292

$ 1. 268.325

Ortalama Tutuklu Sayısı

26

26

Yıllık Gün Başına

$ 33.203

$ 48.781

Gün Başına

$ 91.00

$ 134.00

3 Yılın Ağırlıklı Ortalaması*

$ 91.00

$ 141.00

* Üç yılın ağırlıklı ortalama rakamları, üç yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.

Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 79.

TABLO 41

ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerin Çeşitli Açılardan Karşılaştırılması

(Weaversville (RCA) ve North Central’in Karşılaştırılmasının Özeti)

 

Weaversville (Özel)

North Central (Kamu)

Yapı:

Maksimum güvenlik, eski, 2 katlı

Maksimum güvenlik, eski, 3 katlı

Yer:

Kırsal, ulaşım mümkün.

Kırsal, ulaşım mümkün.

Koşul:

Orta halli, eskimiş

Yeni boyanmış, temiz

Kapasite:

26 yatak

28 yatak

Mevcut Tutuklu Sayısı:

26 tutuklu

26 tutuklu

Yönetim Tarzı:

Demokratik

Otoriter

Cezalandırma Felsefesi:

Rehabilitasyona dayalı

Rehabilitasyona dayalı

İdareci /Tutuklu Oranı:

1 : 1

1.25 : 1

Öğretmen/Tutuklu Oranı:

1 : 5

1 : 5

Sağlık Koruma:

Kapsamlı

Kapsamlı, ek olarak görevli hemşire

Eğitim Programları:

Daha mesleki

Bilgisayarlar, devlet yardımları

Toplam Hizmetler:

20

19

Eyalet Gün başına * :

$ 118.00

$ 136.00

Gün Başına Çalışma:

$ 91.00

$ 134.00

Gün Başına Ağırlık:

$ 91.00

$ 141.00

* Rakamlar, Pennsylvania Department of Welfare, Children, Youth and Families Bulletins (1985, 1986, 1987)’den alınmıştır.

Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 80.

TABLO 42

Butler Hapishanesi ile Salem Hapishanesinde Tutuklu Başına Maliyetler

 

Butler (Özel)

Salem (Kamu)

Mali Yıl 87

$ 999.422

$ 1.320.218

Ortalama Tutuklu Sayısı

96

(devlet tutuklularını kapsamaz)

144

(devlet tutuklularını kapsamaz)

Yıllık Gün Başına:

$ 10.410

$ 9.168

Gün Başına:

$ 28.52

$ 25.11*

Ağırlıklı ortalama**

$ 28.52

$ 32.29

* Salem County Hapishanesi'nde yaşanan aşırı kalabalık sorunu, gün başına tutuklu maliyetlerini adaletsiz bir şekilde azaltma eğilimi göstermektedir. Mevcut hizmetler ve programlar ağırlıklandırıldığı zaman, Salem Hapishanesi'nin gündeliği önemli ölçüde artmaktadır.

** Üç yılın ağırlıklı ortalama rakamları, üç yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.

Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 82.

TABLO 43

ABD’nde Silverdale ve Warren Hapishanelerinin Performans Karşılaştırmasının Özeti

 

Silverdale (Özel)

Warren (Kamu)

Yapı:

Maksimum güvenlik, yeni, elektronik

Maksimum güvenlik, yeni, elektronik

Yer:

Yarı-kırsal, büyük şehre yakın

Kırsal

Koşul:

Yeni, temiz, modern

Yeni, temiz, modern

Kapasite:

350 yatak

87 yatak

Mevcut Tutuklu Sayısı:

375 tutuklu

109 tutuklu

Yönetim Tarzı:

Demokratik-katılımcı

Demokratik-katılımcı

Cezalandırma Felsefesi:

Rehabilitasyona dayalı - Cezalandırıcı

Rehabilitasyona dayalı - Cezalandırıcı

İdareci/Tutuklu Oranı

1 : 19

1 : 19

Gardiyan/Tutuklu Oranı:

1 : 6.25

1 : 2

Sağlık koruma:

Kapsamlı, 3 hemşire ve ruh sağlığı hizmeti

Kapsamlı, 4 hemşire

Eğitim Programları:

Okuma-yazma öğretimi, telafi edici, mesleki eğitim, koleje devam imkanı

Mesleki eğitim, koleje devam imkanı

Toplam Hizmetler:

18

16

Gün Başına Tutuklu:

$ 19.00

$ 43.00

Gün Başına Ağırlık:

$ 19.00

$ 48.00

Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 86-87.

 TABLO 44

ABD’nde Silverdale ve Warren Hapishanelerinde Tutuklu Başına Maliyetler

 

Silverdale (Özel)

Warren (Kamu)

Mali Yıl 86

$ 2.357.082

$ 1.523.118

Mali Yıl 87

$ 2.897.595

$ 1.894.206

2 Yılın Ortalaması

$ 2.627.338

$ 1.708.662

Ortalama Tutuklu Sayısı

375

109

Tutuklu Başına Yıllık

$ 7.006

$ 15.675

Gün Başına

$ 19.00

$ 43.00

3 yılın ağırlıklı ortalaması*

$ 19.00

$ 48.00

* İki yılın ağırlıklı ortalama rakamları, iki yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.

Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 86.