( Coşkun Can Aktan ve Özlem Özkıvrak, Devlet mi, Piyasa mı?Ankara: Tosyöv Yayınları, 2000. adlı çalışmadan alıntı)
KAMU HAPİSHANELERİ İLE ÖZEL HAPİSHANELER ARASINDA PERFORMANS KARŞILAŞTIRMALARI
-Ampirik Bulgular-Prof.Dr.Coşkun Can Aktan ve Araş.Gör. Özlem Özkıvrak
Tablo 38’de ABD’de General Accounting Office’nin hazırladığı bir rapora (1991) göre hapishanelerin devlet tarafından işletilmesi ve hapishanelerin ihale yöntemi ile özel kesimce işletilmesi sonucu ortaya çıkan gün başına maliyet karşılaştırmaları yer almaktadır (Ammons, Campbell and Somoza, 1992, 35). Tablo’dan izlenebileceği gibi, hizmeti üstlenen özel kuruluşların cari gün başına maliyetleri, bir kuruluş hariç, devlet hapishanelerindeki gün başına maliyetlerden daha düşüktür. Tahmin edilen kamu masrafları ile 14 sözleşmeci özel kuruluşun gün başına maliyet rakamlarının karşılaştırılması sonucu, sadece bir özel kuruluşun cari gün başına maliyetlerinin devlet hapishanelerininkiyle aynı olduğu, diğerlerinde % 4’ten % 38.9’a kadar değişen oranlarda maliyet tasarrufları sağlandığı görülmektedir.
Hapishanelerin etkinliğini karşılaştırırken, eğer iki hapishanede de aynı miktar, kalite ve düzeyde hizmet mevcut ancak bir hapishane diğerinden daha düşük maliyetle çalışıyorsa, ilkinin daha etkin olduğu kabul edilmektedir. Özel ve kamu hapishanelerinin karşılaştırılmasında genellikle “tutuklu başına maliyet” rakamı kullanılır. Aşağıdaki Tablo 39-46’da yer alan tutuklu başına maliyetlerin belirlenmesinde kullanılan rakamlar, ilgili kuruluşun veri bir mali yıla ilişkin yıllık ortalama tutuklu sayısı ve harcamalarıdır. Aynı harcama kategorilerine ilişkin benzer maliyet unsurları belirlenmek istenmiştir.
Tablo 39, 40 ve 41’de, RCA adlı özel şirket tarafından işletilen ve Pennsylvania Northampton’da bulunan Weaversville Intensive Treatment Unit (Weaversville Yoğun Tedavi Birimi) kısaca RCA ve yine Pennsylvania’da Denville’de bulunan Pennsylvania Refah Departmanı tarafından işletilen bir kamu hapishanesi olan North Central Secure Treatment Unit (North Central Koruma Tedavi Birimi) kısaca North Central’a ait maliyet/etkinlik karşılaştırmaları sunulmaktadır.
TABLO 38
ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerin Maliyet Karşılaştırmaları
İhaleyi Alan Kuruluş | Yer | İhale Açan Birim | Kapasite |
Tutuklunun Cinsiyeti |
Güvenlik Sınıflandırması |
Cari Gün Başına Maliyet |
Devlet Hapishanesinde Tahmini Gün Başına Maliyet |
Tasarrufların Yüzdesi |
CCA | Cleveland, Texas Grants, N. Mex. Santa Fe, N. Mex.
Chattanooga, Tenn. Chattanooga, Tenn. Venus, Texas Winnfield, La. |
Texas DOC New Mexico DOC Santa Fe County; BOP (juveniles); USMS Hamilton Co.; USMS Hamilton Co.; USMS Texas DOC State of Louisiana |
500 200 256
320 117 500 610 |
Erkek Kad ınErkek ve Kadın
Erkek Kadın Erkek Erkek |
Minimum Min/Med/Max Min/Med/Max
Min/Med/Max Min/Med/Max Minimum Medium |
$ 35.25 69.75 48.75 (şehir) 62.00 (BOP/USMS) 22.66 22.66 35.25 26.00 (tahmin.) |
$ 42.53 80.00 94.00
28.00 28.00 42.53 29.50 |
17.1 12.8 34.0
19.1 19.1 17.1 11.9 |
Concepts, Inc. | Bridgeport, Texas | Texas Board of Pardons & Paroles | 100 |
Kad ın |
Minimum |
34.79 |
42.53 |
18.2 |
Pricor | Tuscaloosa, Ala. | Tuscaloosa County | 144 |
Erkek |
Minimum |
86.867 aylık |
86.867 aylık |
yok |
USCC | St. Mary, Ky. Louisville, Ky. Beattyville, Ky. |
Kentucky DOC Jefferson County Kentucky DOC |
500 320 400 |
Erkek Erkek Erkek |
Minimum Minimum Minimum |
26.89 27.50 26.89 |
28.00 45.00 32.00 |
4.0 38.9 16.0 |
Wackenhut | Kyle, Texas Bridgeport, Texas |
Texas DOC Texas DOC |
500 500 |
Erkek Erkek |
Min/Med Min/Med |
34.79 34.79 |
42.53 42.53 |
18.2 18.2 |
Kısaltmalar: BOP (U.S. Bureau of Prisons), CCA (Corrections Corporation of America), DOC (Department of Corrections), USCC (U.S. Corrections Corporation), USMS (U.S. Marshals Service).
Kaynak: David N. Ammons, Richard W. Campbell, Sandra L. Somoza, “The Option of Prison Privatization, Carl Vinson Institute of Government The University of Georgia, 1992, s. 36.
RCA’da yönetim şekli demokratik yönetimdir. Demokratik yönetim stili, “grup tartışması ve grup karar-almasını teşvik eden liderlik” olarak tanımlanabilir (Sellers, 1993, 73). Tutukluya temel davranış felsefesi cezalandırıcı eğilimden ziyade rehabilite edicidir. Tutuklular için mevcut sağlık bakım hizmetleri geniştir. RCA’da gerekli olduğunda, yerel profesyonel doktorlar, göz, diş doktorları ve gerekli hastane personelinden yararlanılmaktadır. Tutukluların tüm sağlık bakım hizmetleri RCA’nın sağlık sigortası ile ödenir. Sarılık gibi acil durumlarda devlet tıbbi bakım için bu sigorta kapsamında parasal yardımda bulunur (Sellers, 1993, 73). GED yani General Education Diploma (Genel Eğitim Diploması) sınıfları önem taşımakta, zorunlu eğitim ve benzeri alanlarda mesleki eğitim verilmekte, ancak bilgisayar ya da ve elektronik eğitim verilmemektedir (Sellers, 1993, 73). RCA eğitim amaçlı verilen hükümet bağışlarından yararlanmamaktadır (Sellers, 1993, 73-74).
North Central’in sağlık bakım hizmetleri de RCA’nınkilere benzerdir. Bununla birlikte haftanın beş günü part-time bir hemşire görevlidir. Eğitim programları içinde GED’e hazırlık önemlidir. North Central yerel okullarla birlikte, yerel okullardaki dersleri dinlemek için az sayıdaki mahkuma olanak veren “telecom” kursları sağlamaktadır. RCA’dan farklı olarak, on bilgisayar terminali ve paket programlar ile tutuklulara eğitim hizmeti sunmaktadır. North Central özelleştirilmiş bilgisayar eğitimi sunmada devlet ve yerel yönetimlerden sağlanan çeşitli eğitim bağış programlarından faydalanmaktadır. Ayrıca mesleki eğitimde kullanmak için küçük bir makine tamir mağazasına sahiptir (Sellers, 1993, 74).
Tablo 39’da devlet tarafından toplanan bilgilerden sağlanan tutuklu başına günlük maliyetler sunulmaktadır. Tablo’da görüldüğü gibi, özel sektörce işletilen RCA hapishanesi, kamuca işletilen North Central hapishanesinden daha düşük kişi başına günlük maliyetlere sahiptir.
Tablo 40’ta, Sellers’in RCA ve North Central’den elde ettiği bilgilere göre hesaplanan tutuklu başına maliyetler sunulmaktadır. Tablo’dan izlendiği gibi, özel sektör hapishanesi olan RCA’nın tutuklu başına günlük maliyeti kamu hapishanesi olan North Central’in tutuklu başına günlük maliyetinden daha düşüktür. Ağırlıklandırılmış maliyet rakamları dikkate alındığında bu farkın çok daha büyük olduğu da görülmektedir.
Tablo 41’de ise özel bir hapishane olan RCA ile bir kamu hapishanesi olan North Central’a ait karşılaştırmaların bir özeti sunulmaktadır. İki kuruluş, hemen hemen benzerdir. RCA daha iyi bir idareci-tutuklu oranına sahiptir ve daha demokratik bir yönetim tarzı ile çalışır. Üstelik, RCA’nın eğitim programları North Central’ınkilerden daha fazla mesleki eğitim içerir.
Tablo 42’de Buckingham Security (Buckingham Güvenlik ) adlı özel şirket tarafından işletilen ve Pennsylvania Butler’de bulunan Butler County Jail (Butler Hapishanesi) ve New Jersey Salem’de bulunan ve Salem Şehir İdaresi tarafından işletilen bir kamu hapishanesi olan Salem County Jail’a (Salem Şehri Hapishanesi’ne) ait maliyet/etkinlik karşılaştırmaları sunulmaktadır. Tablo 42’den izlenebileceği gibi günlük maliyetler özel sektörce işletilen Butler Hapishanesi’nde daha yüksektir. Ancak ağırlıklı ortalama rakamı dikkate alındığında Butler Hapishanesi’nin daha düşük bir günlük maliyet rakamı ile çalıştığı görülmektedir. Bu karşılaştırma yapılırken Butler Hapishanesi’ndeki ortalama tutuklu sayısının Salem Hapishanesi’ndekinden daha az olduğu da dikkate alınmalıdır.
Tablo 43 ’de ise Correction Corporation of America (CCA) adlı özel şirket tarafından işletilen ve Tennessee Chattanoga’da bulunan Silverdale Detention Center (Silverdale Tutuklama Merkezi) ve New Jersey Belvidere’de bulunan ve Warren Şehir İdaresi tarafından işletilen bir kamu hapishanesi olan Warren County Correctional Center’e (Warren Şehri Islah Merkezi’ne) ait maliyet/etkinlik karşılaştırmaları sunulmaktadır.
Silverdale Hapishanesi’nde yönetim şekli demokratik-katılımcı olup, hapishane yöneticisi karar almanın tüm aşamalarında tutukluların karar-alma sürecine katılmasını sağlamaya çalışır. Şehir idaresinin, anlaşma yoluyla, işlevsel alternatiflerin geliştirilmesi ve nihai yönetim kararlarının alınmasında dikkate alınması gereklidir. Kullanılan temel cezai felsefe, rehabilitasyondur (Sellers, 1993, 83). Sağlık bakım hizmetleri kapsamlıdır. Tam zamanlı çalışan üç hemşire vardır. Tüm sağlık bakım hizmetleri CCA tarafından, gerektiğinde ve sözleşmeli olarak sağlanır. Eğitim hizmetleri zorunlu eğitim için test merkezini kapsar. Okuma-yazma programlarına önem verilir. Başvuru ve kurgusal kütüphane şeklinde olmak üzere dini eğitim mevcuttur. Tutuklular, eğer ilgili kurullar izin verirse ve mahkumiyetlerinden önce gitmişlerse meslek ya da kolej tahsilini sürdürebilirler (Sellers, 1993, 83). Warren sürekli aşırı kalabalıktır. Yönetim şekli demokratik-katılımcıdır. İdare, yönetici ve personele yakın olmaya önem verir ve bunu teşvik eder. Sorunların hep birlikte çözülmesi için tutuklu ve gardiyanların görüşü alınır. Temel felsefe rehabilitasyondur. Sağlık bakım hizmetleri kapsamlıdır ve dört tam zamanlı hemşire tarafından 24 saat sunulur. Eğitim hizmetleri Siverdale’ninkilerle benzerdir. Mesleki eğitimi ve kolej eğitimini tamamlamak mümkündür. Kütüphanesi iyi kaynaklara sahiptir (Sellers, 1993, 84).
Tablo 44’te iki hapishaneye ait karşılaştırmanın bir özeti sunulmaktadır. Özel sektörce işletilen Silverdale hapishanesi ve kamuya ait olan Warren Şehir Hapishanesi’ne ait tutuklu başına maliyetlerin karşılaştırması sunulmaktadır. Tablo’dan izlendiği gibi Siverdale hapishanesi, Warren’den çok daha düşük maliyetlere sahiptir.
TABLO 39
ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerde Tutuklu Başına Günlük Maliyetler
(ABD, Pennsylvania Eyaleti Kamu Refahı Dept.’ndan Alınan Veriler)
RCA, Weaversville (Özel) |
North Central (Kamu) |
|
1 Temmuz, 1985 | $ 130 |
$ 141 |
1 Temmuz, 1986 | 119 |
123 |
1 Ocak,1987 | 105 |
123 |
3 yılın ortalaması | $ 118 |
$ 129 |
3 yılın ağırlıklı ortalaması* | $ 118 |
$ 136 |
* Üç y
ılın ağırlıklı ortalama rakamları, üç yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 79.
TABLO 40
ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerde Tutuklu Başına Maliyetler
(Sellers’ın Topladığı Veriler)
RCA, Weaversville (Özel) |
North Central (Kamu) |
|
Mali Yıl 85 | $ 872.752 |
$ 1.265.916 |
Mali Yıl 86 | 845.009 |
1.270.734 |
Mali Yıl 87 | 872.115 |
- |
Ortalama | $ 863.292 |
$ 1. 268.325 |
Ortalama Tutuklu Sayısı | 26 |
26 |
Yıllık Gün Başına | $ 33.203 |
$ 48.781 |
Gün Başına | $ 91.00 |
$ 134.00 |
3 Yılın Ağırlıklı Ortalaması* | $ 91.00 |
$ 141.00 |
* Üç y
ılın ağırlıklı ortalama rakamları, üç yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 79.
TABLO 41
ABD’nde Kamu ve Özel Hapishanelerin Çeşitli Açılardan Karşılaştırılması
(Weaversville (RCA) ve North Central’in Karşılaştırılmasının Özeti)
Weaversville (Özel) |
North Central (Kamu) |
|
Yap ı: |
Maksimum güvenlik, eski, 2 katl ı |
Maksimum güvenlik, eski, 3 katlı |
Yer: |
K ırsal, ulaşım mümkün. |
Kırsal, ulaşım mümkün. |
Ko şul: |
Orta halli, eskimi ş |
Yeni boyanmış, temiz |
Kapasite: |
26 yatak |
28 yatak |
Mevcut Tutuklu Say ısı: |
26 tutuklu |
26 tutuklu |
Yönetim Tarz ı: |
Demokratik |
Otoriter |
Cezaland ırma Felsefesi: |
Rehabilitasyona dayal ı |
Rehabilitasyona dayalı |
İdareci /Tutuklu Oranı: |
1 : 1 |
1.25 : 1 |
Ö ğretmen/Tutuklu Oranı: |
1 : 5 |
1 : 5 |
Sa ğlık Koruma: |
Kapsaml ı |
Kapsamlı, ek olarak görevli hemşire |
E ğitim Programları: |
Daha mesleki |
Bilgisayarlar, devlet yard ımları |
Toplam Hizmetler: |
20 |
19 |
Eyalet Gün ba şına * : |
$ 118.00 |
$ 136.00 |
Gün Ba şına Çalışma: |
$ 91.00 |
$ 134.00 |
Gün Ba şına Ağırlık: |
$ 91.00 |
$ 141.00 |
* Rakamlar, Pennsylvania Department of Welfare, Children, Youth and Families Bulletins (1985, 1986, 1987)’den al
ınmıştır.Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 80.
TABLO 42
Butler Hapishanesi ile Salem Hapishanesinde Tutuklu Başına Maliyetler
Butler (Özel) |
Salem (Kamu) |
|
Mali Y ıl 87 |
$ 999.422 |
$ 1.320.218 |
Ortalama Tutuklu Say ısı |
96 (devlet tutuklular ını kapsamaz) |
144 (devlet tutuklularını kapsamaz) |
Y ıllık Gün Başına: |
$ 10.410 |
$ 9.168 |
Gün Ba şına: |
$ 28.52 |
$ 25.11* |
A ğırlıklı ortalama** |
$ 28.52 |
$ 32.29 |
* Salem County Hapishanesi'nde ya
şanan aşırı kalabalık sorunu, gün başına tutuklu maliyetlerini adaletsiz bir şekilde azaltma eğilimi göstermektedir. Mevcut hizmetler ve programlar ağırlıklandırıldığı zaman, Salem Hapishanesi'nin gündeliği önemli ölçüde artmaktadır.** Üç yılın ağırlıklı ortalama rakamları, üç yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.
Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 82.
TABLO 43
ABD’nde Silverdale ve Warren Hapishanelerinin Performans Karşılaştırmasının Özeti
Silverdale (Özel) |
Warren (Kamu) |
|
Yap ı: |
Maksimum güvenlik, yeni, elektronik |
Maksimum güvenlik, yeni, elektronik |
Yer: |
Yar ı-kırsal, büyük şehre yakın |
Kırsal |
Ko şul: |
Yeni, temiz, modern |
Yeni, temiz, modern |
Kapasite: |
350 yatak |
87 yatak |
Mevcut Tutuklu Say ısı: |
375 tutuklu |
109 tutuklu |
Yönetim Tarz ı: |
Demokratik-kat ılımcı |
Demokratik-katılımcı |
Cezaland ırma Felsefesi: |
Rehabilitasyona dayal ı - Cezalandırıcı |
Rehabilitasyona dayalı - Cezalandırıcı |
İdareci/Tutuklu Oranı |
1 : 19 |
1 : 19 |
Gardiyan/Tutuklu Oran ı: |
1 : 6.25 |
1 : 2 |
Sa ğlık koruma: |
Kapsaml ı, 3 hemşire ve ruh sağlığı hizmeti |
Kapsamlı, 4 hemşire |
E ğitim Programları: |
Okuma-yazma ö ğretimi, telafi edici, mesleki eğitim, koleje devam imkanı |
Mesleki eğitim, koleje devam imkanı |
Toplam Hizmetler: |
18 |
16 |
Gün Ba şına Tutuklu: |
$ 19.00 |
$ 43.00 |
Gün Ba şına Ağırlık: |
$ 19.00 |
$ 48.00 |
Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 86-87.
TABLO 44
ABD’nde Silverdale ve Warren Hapishanelerinde Tutuklu Başına Maliyetler
Silverdale (Özel) |
Warren (Kamu) |
|
Mali Y ıl 86 |
$ 2.357.082 |
$ 1.523.118 |
Mali Y ıl 87 |
$ 2.897.595 |
$ 1.894.206 |
2 Y ılın Ortalaması |
$ 2.627.338 |
$ 1.708.662 |
Ortalama Tutuklu Say ısı |
375 |
109 |
Tutuklu Ba şına Yıllık |
$ 7.006 |
$ 15.675 |
Gün Ba şına |
$ 19.00 |
$ 43.00 |
3 y ılın ağırlıklı ortalaması* |
$ 19.00 |
$ 48.00 |
*
İki yılın ağırlıklı ortalama rakamları, iki yılın ortalama maliyet rakamı mevcut hizmetlerin sayısına bölündükten sonra, her bir kuruluşun “hizmet başına maliyet” rakamı ile en geniş hizmet miktarına sahip olan kuruluştaki mevcut hizmet sayısının çarpılması yoluyla hesaplanmıştır. Bu, eğer her iki kuruluşta da mevcut programların/hizmetlerin sayısı eşitse, maliyetlerin daha gerçekçi bir şekilde karşılaştırılmasına olanak verecektir.Kaynak: Martin P. Sellers, The History and Politics of Private Prisons, 1993, s. 86.