KONUT PROJELERİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR PERFORMANS KARŞILAŞTIRMASI -Ampirik Bulgular-( Coşkun Can Aktan ve Özlem Özkıvrak, Devlet mi, Piyasa mı?Ankara: Tosyöv Yayınları, 2000. adlı çalışmadan alıntı)
Prof.Dr.Coşkun Can Aktan ve Araş.Gör. Özlem Özkıvrak
Amerika'daki endüstri şehirlerinden biri olan McKeesport'ta 7. bölgede konut alanında yürütülen iki tür program mevcuttur (Butler, 1987, 50): Birincisi McKeesport'un en büyük konut projesini gerçekleştiren özel bir kuruluş olan Housing Opportunities'in (HO) Earned Home Ownership Programı (EHOP) ve ikincisi bir kamu kuruluşu olan McKeesport Housing Authority'nin (HA) Scattered-Site Public Housing Programı (SPHP). Tablo 32’de bu iki konut programının özellikleri, maliyetleri ve sağladıkları ödeme imkanları sunulmaktadır. Tablo 33’te ise kamu ve özel konut programlarına ilişkin bir maliyet karşılaştırması yer almaktadır. İki program arasındaki temel fark, özel sektörce yürütülen EHOP'ta ailenin kendi evine sahip olmasıdır. Tablolardan izlenebileceği gibi, bu programda ailelerin ortalama geliri kamuca yürütülen SPHP'dekilerin gelirine benzerdir. Ancak, konut maliyetinin düşürülmesinde özel sektörün yürüttüğü EHOP daha başarılıdır.
Housing Opportunities’te aileler, Housing Opportunities’un tek ipotek finansmanı ve kişiselleştirilmiş danışmanlığına bağlı olarak kendi evlerine sahip olurlar ve ev mülkiyetinin sağladığı faydaları kişisel olarak elde ederler. Housing Opportunities, kişisel koşulları karşılamak için faiz, miktar ve ikinci ipotek şartlarını ayarlayarak, aylık ipotek ödemeleri oluşturabilir (Butler, 1987, 58). Bu, marjinal alıcıları konut sahibi yapmaya yetecek devlet yardımı miktarını azaltmaktadır. İkinci ipoteğin miktarını yükseltmek ve birinci ipoteğin faiz oranını azaltmak Housing Opportunities'un daha düşük gelirli bir aileye hizmet sunmasına olanak verir. Housing Opportunities'te finans, bütçeleme, sigorta ve mülk bakımı alanlarında her bir aileye özel olarak 6 aydan 18 aya kadar danışmanlık hizmeti de sunulmaktadır (Butler, 1987, 58).
TABLO 32
ABD’nde Kamu ve Özel Konutlarda Çeşitli Açılardan Performans Karşılaştırması
Mülkler |
Edinim ve Rehabilitasyon Maliyeti |
Yatak Odas ı Sayısı |
İkamet Edenlerin Sayısı |
Yıllık Hanehalkı Geliri |
Kira ya da İpotek Ödemesi |
McKeesport Konut İdaresinin Scattered-Site (Dağıtılmış- Site) Programı |
|||||
1. Beech Street |
$ 59.800 |
4 |
4 |
$ 14.000 - $ 15.000 |
$ 125 |
2. Jenny Lind |
$ 72.930 |
3 |
7 |
$ 14.000 - $ 15.000 |
$ 125 |
3. Bailey |
$ 64.935 |
3 |
4 |
$ 14.000 - $ 15.000 |
$ 125 |
4. Evans |
$ 51.674 |
3 |
3 |
$ 14.000 - $ 15.000 |
$ 125 |
5. Packer |
$ 64.930 |
4 |
4 |
$ 14.000 - $ 15.000 |
$ 125 |
Housing Opportunities’in Earned Home- Ownership (Kazan ılmış Ev Mülkiyeti) Programı |
|||||
6. Beaver |
$ 18.454 |
3 |
6 |
$ 14.000 - $ 20.000 |
$ 200 |
7. Jenny Lind |
$ 36.327 |
3 |
4 |
$ 14.000 - $ 20.000 |
$ 352 |
8. Jenny Lind |
$ 48.816 |
4 |
5 |
$ 14.000 - $ 20.000 |
$ 160 |
9. Beech Street |
$ 26.178 |
3 |
5 |
$ 14.000 - $ 20.000 |
$ 291 |
10. Manor |
$ 41.164 |
3 |
5 |
$ 14.000 - $ 20.000 |
$ 350 |
Kaynak: James P. Butler, “Public Housing A Tale of Two Methods Side By Side”, This Way Up, Ed. Raymond Q. Armington and William D. Ellis, 1987, s. 56.
ABD’nde Kamu ve Özel Konutlarda Maliyet Karşılaştırması
McKeesport Housing Authority Kamu |
Housing Opportunities Özel |
|
Ortalama Edinim ve Rehabilitasyon Maliyeti |
$ 62.854 |
$ 34.188 |
Yatak Odas ı Sayısı |
3.4 |
3.2 |
Ortalama Aile Büyüklü ğü |
4.4 |
5.0 |
Ortalama Hanehalk ı Geliri |
$ 14.500 |
$ 17.000 |
Ortalama Kira ya da İpotek Ödemesi |
$ 125 |
$ 285 |
Kaynak: James P. Butler, “Public Housing A Tale of Two Methods Side By Side”, This Way Up, Ed. Raymond Q. Armington and William D. Ellis, 1987, s. 57.