( Coşkun Can Aktan ve Özlem Özkıvrak, Devlet mi, Piyasa mı?Ankara: Tosyöv Yayınları, 2000. adlı çalışmadan alıntı)

KONUT PROJELERİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR PERFORMANS KARŞILAŞTIRMASI

-Ampirik Bulgular-

 

Prof.Dr.Coşkun Can Aktan ve Araş.Gör. Özlem Özkıvrak

 

Amerika'daki endüstri şehirlerinden biri olan McKeesport'ta 7. bölgede konut alanında yürütülen iki tür program mevcuttur (Butler, 1987, 50): Birincisi McKeesport'un en büyük konut projesini gerçekleştiren özel bir kuruluş olan Housing Opportunities'in (HO) Earned Home Ownership Programı (EHOP) ve ikincisi bir kamu kuruluşu olan McKeesport Housing Authority'nin (HA) Scattered-Site Public Housing Programı (SPHP). Tablo 32’de bu iki konut programının özellikleri, maliyetleri ve sağladıkları ödeme imkanları sunulmaktadır. Tablo 33’te ise kamu ve özel konut programlarına ilişkin bir maliyet karşılaştırması yer almaktadır. İki program arasındaki temel fark, özel sektörce yürütülen EHOP'ta ailenin kendi evine sahip olmasıdır. Tablolardan izlenebileceği gibi, bu programda ailelerin ortalama geliri kamuca yürütülen SPHP'dekilerin gelirine benzerdir. Ancak, konut maliyetinin düşürülmesinde özel sektörün yürüttüğü EHOP daha başarılıdır.

Housing Opportunities’te aileler, Housing Opportunities’un tek ipotek finansmanı ve kişiselleştirilmiş danışmanlığına bağlı olarak kendi evlerine sahip olurlar ve ev mülkiyetinin sağladığı faydaları kişisel olarak elde ederler. Housing Opportunities, kişisel koşulları karşılamak için faiz, miktar ve ikinci ipotek şartlarını ayarlayarak, aylık ipotek ödemeleri oluşturabilir (Butler, 1987, 58). Bu, marjinal alıcıları konut sahibi yapmaya yetecek devlet yardımı miktarını azaltmaktadır. İkinci ipoteğin miktarını yükseltmek ve birinci ipoteğin faiz oranını azaltmak Housing Opportunities'un daha düşük gelirli bir aileye hizmet sunmasına olanak verir. Housing Opportunities'te finans, bütçeleme, sigorta ve mülk bakımı alanlarında her bir aileye özel olarak 6 aydan 18 aya kadar danışmanlık hizmeti de sunulmaktadır (Butler, 1987, 58).

TABLO 32

ABD’nde Kamu ve Özel Konutlarda Çeşitli Açılardan Performans Karşılaştırması

Mülkler

Edinim ve Rehabilitasyon

Maliyeti

Yatak Odası Sayısı

İkamet Edenlerin Sayısı

Yıllık Hanehalkı Geliri

Kira ya da İpotek Ödemesi

McKeesport Konut İdaresinin Scattered-Site (Dağıtılmış- Site) Programı

         

1. Beech Street

$ 59.800

4

4

$ 14.000 - $ 15.000

$ 125

2. Jenny Lind

$ 72.930

3

7

$ 14.000 - $ 15.000

$ 125

3. Bailey

$ 64.935

3

4

$ 14.000 - $ 15.000

$ 125

4. Evans

$ 51.674

3

3

$ 14.000 - $ 15.000

$ 125

5. Packer

$ 64.930

4

4

$ 14.000 - $ 15.000

$ 125

Housing Opportunities’in

Earned Home- Ownership (Kazanılmış Ev Mülkiyeti) Programı

         

6. Beaver

$ 18.454

3

6

$ 14.000 - $ 20.000

$ 200

7. Jenny Lind

$ 36.327

3

4

$ 14.000 - $ 20.000

$ 352

8. Jenny Lind

$ 48.816

4

5

$ 14.000 - $ 20.000

$ 160

9. Beech Street

$ 26.178

3

5

$ 14.000 - $ 20.000

$ 291

10. Manor

$ 41.164

3

5

$ 14.000 - $ 20.000

$ 350

Kaynak: James P. Butler, “Public Housing A Tale of Two Methods Side By Side”, This Way Up, Ed. Raymond Q. Armington and William D. Ellis, 1987, s. 56.

 TABLO 33

ABD’nde Kamu ve Özel Konutlarda Maliyet Karşılaştırması

 

McKeesport Housing Authority

Kamu

Housing Opportunities

Özel

Ortalama Edinim ve Rehabilitasyon Maliyeti

$ 62.854

$ 34.188

Yatak Odası Sayısı

3.4

3.2

Ortalama Aile Büyüklüğü

4.4

5.0

Ortalama Hanehalkı Geliri

$ 14.500

$ 17.000

Ortalama Kira ya da İpotek Ödemesi

$ 125

$ 285

Kaynak: James P. Butler, “Public Housing A Tale of Two Methods Side By Side”, This Way Up, Ed. Raymond Q. Armington and William D. Ellis, 1987, s. 57.