>>WWW.CANAKTAN.ORG  

KÜLTÜR

       KÜLTÜR KAVRAMI     ÖZELLİKLERİ     TİPOLOJİ       UYGARLIK VE KÜLTÜR       KURALLAR VE KÜLTÜR    SOSYOLOJİ   DİNLER VE İNANÇLAR     

 KÜLTÜR VE BAŞLICA ÖZELLİKLERİ

 

Coşkun Can Aktan & Hasan Tutar

 

 

 

Her kültür,  işlevlerine göre farklı özelliklere sahiptir. Fichter, kültürün kendisini oluşturan bütün kurumların işlevlerinin ötesinde, farklı bir işleve sahip olduğunu ifade eder. Fichter’e göre kültürün aşağıdaki gibi dört özelliği vardır (Fichter, 2002: 45)

  • Kültür toplumları birbirinden ayırmaya yarayan işaret ve sembollerdir,
  • Kültür içinde bulunan toplumun değerlerini içermenin yanında onları yorumlar,
  • Kültür, toplumsal dayanışmanın unsurlarını oluşturur,
  • Kültür, bir toplumun gelişmesi ve ilerlemesine egemen olan unsurlardan oluşur. 

Güvenç (1996:95) ise kültürün dört temel özelliğinin bulunduğunu ifade etmektedir:

  • Kültür, bir toplumun uygarlık birikimidir,
  • Kültür, belli bir toplumun var oluşudur yani kendisidir,
  • Kültür, paylaşılmış sosyal süreçlerin bileşkesidir,
  • Kültür, insanı ve toplumu açıklayan bir özellik gösterir.

Bu özellikler, kültürün bir toplumsal yapı içinde ortaya çıktığı ve zamanla değişim göstererek toplumun maddi ve manevi birikimini yansıttığını gösterir.

Kültür her şeyden önce bir soyutlamadır, toplumun yüceltilmiş, idealize edilmiş veya karşı kültürle eleştirilen, değiştirilmesi önerilen genel değerler ve davranışlar dizgesini dile getirir. Her toplumda kültürel yapıyı, kültürel norm ve kalıpları ortaya çıkaran bazı özellikler vardır. Bu özellikleri aşağıdaki gibi açıklayabiliriz: [1]

Evrensellik. Kültürü tanımak ve tanımlamak çabasına girdiğimiz zaman, “kültür” ile değil, farklı “kültürler” ile karşılaşırız. İnsanın temel davranışlarını yansıtan kültürler birbirine benzer ve evrenseldirler; ancak insanın ikincil davranışlarını yansıtan kültürler kişilere ve toplumlara özgüdür. Toplumlara ve kültürlere kimlik kazandıran bu kültürel farklılıklardır. Kültür, dinamik bir olaydır. Zaman zaman bu düşünce milli sınırlar dışına taşıp, bölgesel olmaktan çıkarak evrensel bir niteliğe dönüşebilir. (Özbek,2000)

Toplumsallık. Kültürü ortaya çıkaran bireyler değil, toplumlardır. Aynı zamanda kültürün yaşaması da toplumsal süreçler sayesinde olabilir. Bir kişinin tutum ve davranışının tek başına bir anlam ifade edebilmesi için, söz konusu davranışların ait olduğu kültürel ortamda ortaya konması gerekir. Bunu çöle düşen bir yağmur damlası ile havuza düşen bir yağmur damlası örneğiyle açıklayabiliriz. Çöle düşen bir yağmur damlası ilgisiz bir ortamda ortaya konan kültürel motif gibi hiçbir anlam ifade etmezken, bir havuza düşen yağmur damlası, havuzun suyunu kendisi kadar arttıracaktır. Kendi kültürel ikliminde ortaya konan kültürel bir davranış, kültürleşmeye o ölçüde katkı sağlayacak, kültürel nitelikte bir değişim meydana getirecektir.

Özetle, kültür, bireyin değil, toplumun düşünce, inanç ve davranış örüntülerini, deneyim ve birikimini ifade eder. İnsanları gözleyerek, dinleyerek elde ettiğimiz verilerin bir soyutlamasını yaparak, toplumun kültürel yapısı hakkında bir kanaate ulaşırız.

Tarihsellik. Kültürel niteliği belirleyen diğer bir faktör, kültürel niteliğin tarihsel oluşudur. Burada tarihsellik kavramı kültürü oluşturan faktörlerin belli bir zaman dilimi içinde bir anda ortaya çıkmadığı, aksine kültürel unsurların (dil, yazı, din, bilim, giyim-kuşam, sanat, mimari vb.) oluşması için bunun tarihsel bir süreç içinde ortaya çıktığını anlatmaktadır.   Bu çerçevede kültür bir gelenektir. Kültürel unsurlar kuşaktan kuşağa benimsenerek, değiştirilerek ve aktarılarak yaşar ve süreklilik kazanır. Hiçbir geleneksel yapı devralındığı gibi aktarılmaz.

...................
 
Çalışmanın devamı için orijinal kaynağa müraacat ediniz...

Coşkun Can Aktan & Hasan Tutar, " Bir Sosyal Sermaye Olarak Kültür", Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi. 2007.


[1] Kültür kavramının başlıca özellikleri konusunda bkz: Hofstede, 1984; Hofstede,1994; Hofstede,2001; Triandis, 1994; Kroeber & Kluckhohn,1952. Ayrıca bkz: Y.İzbul, Kültür ve Kültürel Süreçler, http://www.oursworld.net/bilim-arastirma/kultur/kultur/01-kultur-tanimi.htm ; H. Yıldırım, Uygarlık, Kültür ve İnsanlık;  http://historicalsense.com/Archive.htm

Biz açıklamalarımızda İzbul ve Yıldırım’dan geniş ölçüde yararlanmış bulunuyoruz.

[2] İngilizce’de kullanılan “acculturation” kavramını “kültürel etkileşim”, ya da “kültürel kaynaşma” olarak da tercüme edebiliriz.

 

© COPYRIGHT 2007 ALL RIGHTS RESERVED CANAKTAN.ORG.