Herkesin
bildiği gibi, devletimizde, kuruluşundan beri Kuran’ın yüce hükümlerine ve şeriat
yasalarına tam uyulduğundan, ülkemizin gücü ve bütün tebaasının refah ve
mutluluğu en yüksek noktaya çıkmıştı. Ancak, yüz elli yıl var ki, birbirlerini
izleyen karışıklıklar ve çeşitli nedenlerle şeriata ve yasalara uyulmadığından
önceki güç ve refahı, tam tersine, zayıflık ve yoksulluğa dönüştü. Oysa,
şeriat yasaları ile yönetilmeyen bir ülkenin varlığını sürdürebilmesinin
olanaksızlığı açık seçik ortadadır.
Tahta
geçtiğimiz mutlu günden bu yana bütün çabalarımız, hep, ülkemizin kalkınması,
halkımızın ve yoksullarımızın refahı amacına yönelik oldu. Eğer, devletimize
dahil ülkelerin coğrafi konumu, verimli toprakları ve halkının yetenekleri göz
önünde tutularak gerekli girişimler yapılırsa, yüce Tanrının yardımı ile,
beş-on yılda kalkınabileceğimiz söz götürmez.
Tanrının
yardımına ve Peygamberimiz Hazretlerinin ruhaniyetine sığınarak, Devletimizin ve
ülkemizin iyi bir biçimde yönetilmesi için bundan böyle bazı yeni yasalar
çıkarılması gerekli görüldü.
Söz konusu
yasaların başında can güvenliği; ırz, namus ve malın korunması; vergi toplanması;
halkın askere alınıp silah altında tutulma süresi gibi hususlar gelmektedir. Şöyle
ki;
Dünyada
can, ırz ve namustan daha değerli bir şey yoktur. Bir insan bunları tehlikede
görünce, yaradılıştan kötü olmasa bile, canını ve namusunu korumak için olmadık
çarelere başvurur. Bunun devlet ve ülkeye zarar vereceği açıktır. Buna karşılık,
can ve namustan emin olan bir kimse sadakat ve doğruluktan ayrılmaz, işi ve gücü ile
devletine ve ulusuna yararlı olur.
Mal
güvenliğinin olmadığı yerde ise insanlar devlet ve ulusuna ısınamaz, ülkenin
yükselmesi ile ilgilenmez, hep korku ve üzüntü içinde yaşar. Buna karşılık
malından ve mülkünden emin olduğu zaman hep kendi işi ve işinin genişletilmesi ile
uğraşır. Devlet ve ulus çabası, yurt sevgisi kendisinde her gün artar.
Vergi
konusuna gelince: bir devlet, ülkesini korumak için askere ve gerekli öbür giderlere
gereksinim duyar. Bu, para ile olur. Para tebaadan toplanacak vergilerle oluştuğundan
bunun en iyi bir biçimde toplanması gerekir.
Önceleri
gelir sanılmış olan “yedi vahit” belasından ülkemiz, hamdolsun kurtulmuşsa da,
yıkıcı bir yöntem olup hiçbir zaman yararlı bir sonuç doğurmamış olan iltizam
usulü hala sürüyor. Bu, bir ülkenin siyasal işlerini ve mali konularını bir adamın
keyfine, hatta cebir ve zulmüne teslim etmek demektir. Bu, adam iyi bir insan da değilse
hep kendi çıkarına bakar, bütün davranışlarında kötülüğe, zulme yönelir. Bu
nedenle, ülkemiz insanlarının her biri için, malına ve gelirine göre belirli bir
verginin saptanması ve kimseden bundan çok bir şey alınmaması gerekir. Devletimizin
karada ve denizdeki askeri giderleri ile öbür giderleri de yasalarla belirlenip
sınırlandırılmalı ve uygulama ona göre yapılmalıdır.
Ülkenin
korunması için asker vermek halkın başlıca borcudur. Fakat, bir ülkenin varolan
nüfusuna bakılmaksızın, şimdiye kadar yapıldığı gibi, kiminden, tahammülünden
çok, kiminden az asker alınması hem düzensizliğe; tarım, ticaret ve bayındırlık
işlerinin kötü gitmesine; hem ömür boyu askerlik bıkkınlığı; hem de nüfusun
azalmasına yol açar. Bu nedenle, her ülkeden alınacak asker miktarı için uygun bir
yöntem konulmalı ve dört veya beş yıl hizmet için sıra usulü getirilmelidir.
Bunlar yapılmadıkça devletin güçlenip gelişmesi, huzur ve asayişin sağlanması
olanaksızdır.
Bu nedenle,
bundan böyle,suç işleyenlerin durumları şeriat yasaları gereğince açıkça
incelenip bir karara bağlanmadıkça kimse hakkında, açık veya gizli, idam ve
zehirleme işlemi uygulanmayacaktır. Hiç kimse, başkasının ırz ve namusuna
saldıramayacaktır. Herkes malına, mülküne sahip olacak, bunları dilediği gibi
kullanacak, bunu yaparken de devlet büyüklerinin müdahalesine uğramayacaktır.
Birinin
suçluluğunun saptanması halinde mirasçılarının o işle ilgileri
bulunamayacağından suçlunun malları elinden alınıp mirasçıları miras haklarında
yoksun bırakılmayacaklardır.
Devletimizin
tebaası Müslümanlarla öbür uluslar bu haklardan tam yararlanacaklardır.
Can, ırz ve
namus konularında, ülkemizin tüm halkına şeriat yasaları gereğince güvence
verilmiştir. Öbür konularda da oybirliği ile karar verilmesi için, Meclisi Ahkam-ı
Adliye üyeleri gerektikçe arttırılacaktır. Devletimizin bakanları ile ileri
gelenleri belirli günlerde orada toplanarak, görüşlerini, çekinmeden, açıkça
söyleyeceklerdir. Can, mal güvenliğine ve vergilerin belirlenmesine ilişkin yasalar
böyle hazırlanacaktır.
Askerlikle
ilgili konular Bab-ı Seraskeri Dar-ı Şurası’nda görülüp karara bağlandıktan
sonra sonsuza dek uygulanmaları için onaylanmak ve imzalanmak üzere tarafıma
gönderilecektir. Söz konusu yasalar sırf din, devlet, ülke ve ulusu kalkındırmak
amacı ile çıkartılacaklarından bunlara tam uyacağımıza and içeriz. Bu konuda,
Hırka-i Şerife odasında, tüm din adamları ile bakanların hazır bulunacakları bir
sırada herkes and içecektir.
Din adamı
ve vezirlerden yasalara aykırı hareket edenlerin, kanıtlanacak suçlarına göre,
rütbelerine hatır ve gönüle bakılmadan cezalandırılmaları için özel ceza yasası
çıkarılacaktır.
Memurlara
yeterli aylık bağlanmış olup, henüz bağlanmamış olanlarınki de belirlenecektir.
Bu yolla da, şeriata aykırı olan ve ülkenin gerilemesinde başrolü oynayan rüşvet
belası güçlü bir yasa ile ortadan kaldırılmış olacaktır.
Bütün bu
sayılan hususlar eski hükümlerin tümden değiştirilmesi ve yenilenmesi demek
olacağından işbu fermanımız İstanbul halkına ve ülkemiz halkına duyurulacaktır.
Bundan başka, dost devletlerin de bu yöntemin sonsuza dek uygulanmasına tanık
olmaları için fermanımız, İstanbul’daki tüm büyük elçilerine resmen
bildirilecektir.
Tanrı
hepimizi başarılı kılsın; yasalara uymayanlar Tanrının lanetine uğrasın ve
ömürleri boyunca rahat yüzü görmesin. Amin.
Bkz:
İ.Hasan Duman., 1982 Anayasasında İnsan Haklarına Saygılı Devlet, İstanbul:
İnkilap Yayınevi, 1997. S.433-34.