ÇIKAR
GRUPLARI: TİPOLOJİ
Coşkun Can
Aktan & Hakan Ay & Hilmi Çoban
Çıkar
grupları yukarıda da tanımlandığı üzere maddi ve manevi menfaatler
etrafında oluşan örgütlenmelerdir. Bu grupların sahip olduğu ortak
menfaatler, grubun mekansal boyutunu, üye sayısını, iktisadi anlamdaki
gücünü, siyasi iktidar ile olan ilişkisinin biçimini ve kullandığı
araçları farklılaştırmakta ve belli bir tipolojiyi zorunlu kılmaktadır.
Çıkar
grupları her geçen gün meşruiyetlerini ve etkinliklerini hacim, etki ve
yapısal anlamda genişletmektedirler. İşçi ve işveren sendikaları, ordu,
çiftçi birlikleri gibi köklü bir tarihe sahip çıkar grupları yanında,
zaman içinde teknolojideki ve siyasi yaşamdaki gelişmelerle birlikte
ortaya çıkmış medya gibi yeni, fakat etkin çıkar grupları da
bulunmaktadır.
Çıkar
grupları, üyelerinin toplum içindeki konumlarına, grubun üye sayısı ve
nitelikleri bakımından durumuna, grubun ekonomik gücüne, grubun ortak
çıkarlarının ne tür çıkarlar olduğuna, grubun içinde bulunduğu siyasal
rejime göre farklı şekillerde sınıflandırılabilirler. Çıkar gruplarını
şu şekilde sınıflandırmamız mümkündür. (Şekil-2)
Ortak
menfaatlere ve ortak tutumlara dayalı çıkar grupları
Ölçek
açısından çıkar grupları
Amaçları yönünden çıkar grupları
Teşkilatlanmaları açısından çıkar grupları
Kurumsal çıkar grupları