SİYASAL SÜREÇTE AKTÖRLER: BÜROKRASİ

Coşkun Can Aktan & Dilek Dileyici

 

Kamu ekonomisinde karar alma sürecinde bürokrasiye de önemli görevler yüklenmiştir. Bürokrasi, siyasal iktidarın almış olduğu kararların bizzat uygulayıcısıdır. Bürokrasi, siyasal partilerden farklı olarak çeşitli konularda uzman kadrolara sahiptir. Bu bakımdan siyasal partiler, bürokrasiden, kararları uygulamak dışında “karar alma” konularında da yararlanmaktadır.

Demokraside, bütçeler üzerindeki temel kararları seçilen politikacılar verir. Fakat bu kararlar, atanmış bürokratlar tarafından uygulanır. Bürokratlar da bir fayda maksimizasyonu içerisindedirler ve karşı karşıya oldukları sınırlamalar dahilinde, kendileri için en iyi avantajı korumaya çalışırlar. Onlara konulan sınırlar içinde, bürokratlar kamu harcamalarını genişletmeye çalışacaklardır. Kariyerlerinde ilerleme, kamu harcamalarının  büyüklüğüne bağlıdır ve bu durum, devlet bürokrasisini cezbeder (Buchanan and Flowers, 1987: 138).

William A. Niskanen, bürokratların kendi dairesinin hacmini maksimuma çıkarmaya çabaladığını belirtmiştir. Bürokratlar “aylıkları, büro eşyası, yan gelirleri, kamuoyunda şöhret, güç birilerini işe yerleştirme gibi hepsi sorumlu oldukları dairenin büyüklüğü ile ilgili faktörlerle ilgilidir. Bu görüşe göre bürokrat, bir firmanın kendi piyasa payını artırmak istemesi gibi çeşitli yollarla bürosunun faaliyetlerini büyütmeye çabalar. Bürokrat, kamu fonlarından pay kapmak için diğer bürokratlarla rekabet eder. Bürokratik rekabet piyasa rekabetinin yerine geçer (Stiglitz, 1994: 251).

 

 

   
 

Kaynak: C.Can Aktan ve Dilek Dileyici , "Kamu Ekonomisinde Karar Alma ve Oylama Yöntemleri" Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat dergisinde yayınlanmıştır. ( Yıl 1, Sayı 1, Ocak-Şubat-Mart-2001.)