Coşkun Can Aktan & İstiklal Yaşar Vural

Bilgi Yönetimi Stratejileri

Organizasyonlar, bilgi yönetimi uygulamalarında seçtikleri stratejilere bağlı olarak farklı alanlarda odaklanmaktadırlar (Kuzca, 2001:24): (1) Bir ürün olarak bilgi (bilginin üretilmesi, paketlenmesi ve satılması); (2) bilginin ve en iyi uygulamaların transferi (en iyi uygulamaların belirlenmesi ve organizasyonun ilgili birimlerine aktarılması); (3) müşteri odaklı bilgi (satışları artırmak için müşterilerin ihtiyaç ve tercihlerinin elde edilmesi); (4) bilgiye yönelik kişisel sorumluluk (herkesi kişisel bilgisini belirlemede, korumada ve artırmada desteklemek) ve (5) entelektüel bilgi yönetimi (patentler, teknolojiler ve yönetim pratikleri gibi spesifik entelektüel uygulamaların organizasyon düzeyinde yönetilmesi). Bilgi yönetimi uygulamalarında çok farklı alanlar üzerinde odaklanma olanağı olmakla birlikte mevcut bilgilerin organizasyon içinde mümkün olduğunca etkin bir biçimde paylaşılması son derece önemlidir.

Bilgi yönetimi, organizasyonların bir bütün olarak değişen ortam ve koşullara uyum sağlayan yeteneklerle donatılması sürecini ifade eder. Teknolojik değişimin ve yeni bilgi ve uygulamaların yaratılma hızının çok yüksek olması organizasyonların bu uyum sürecinin de sürekli olmasını zorunlu kılar. Organizasyon içindeki her unsur sürekli olarak yeni bilgileri, gelişmeleri ve en iyi uygulamaları belirleyecek, elde edecek ve paylaşacak ve sonuçta organizasyon bir “öğrenen organizasyon” haline gelecektir. Öğrenen organizasyon, bireylerin sürekli olarak öğrendiği ve bilgilerini organizasyonun rutin ve faaliyetlerine entegre ettiği; organizasyon içindeki kişilerin etkin bir şekilde bilgi yaratıp paylaştıkları; mevcut prosedürlerin sorgulanmasına izin veren eleştirel ve sistematik bir düşünce tarzının var olduğu; yeni fikirlerin onurlandırıldığı ve ödüllendirildiği bir öğrenme kültürüne sahip; yenilik yapmak için risk alma olanağı sunan esnek bir yapının bulunduğu ve kişilerin gelişimini ve refahını gözeten insan merkezli bir ortamın mevcut olduğu organizasyonlardır (Liebowitz, 1999).

Yenilik ve icatlar ile bilgiye dayalı ürünler iktisadi büyüme için neredeyse sınırsız bir potansiyel oluşturmaktadır. Yeni durum, fiziki kaynakların, emeğin, sermayenin kıtlığına dayalı olarak sınırlı büyüme fırsatları sunan geleneksel ekonomi anlayışından oldukça farklıdır. Önceki teorilerin aksine yeni ekonomi yaşam kalitesinde artışa ve refah yaratılmasına işaret etmektedir. İnsanların bilgilenmesi halinde yenilikler ortaya çıkmakta ve kişiler daha yüksek kalitede mal ve hizmet yaratma kabiliyetine sahip olmaktadırlar. Bu başarıda bilginin etkin bir şekilde ele geçirilmesi, yeniden kullanılması ve inşa edilmesi son derece önemlidir. Firmalar kendi kültürlerine, öncelik ve yeteneklerine göre farklı bilgi yönetimi stratejileri izlemektedirler. Mevcut bilgiye dayalı varlıklarından en iyi değeri elde etmeye veya yeni ve daha rekabetçi bilgi ile alakalı varlıklar yaratmaya uğraşmaktadırlar. Bu çabada başarılı olmak için aşağıda yer alan bilgi merkezli stratejilerden bir veya bir kaçını uygulamak durumundadırlar (Wiig, 1997:8-9):

± İş stratejisi olarak bilgi stratejisi- işletmenin gerçekleştirdiği her faaliyette bilginin yaratılması, ele geçirilmesi, organize edilmesi, yenilenmesi, paylaşılması ve elde edilebilen ve kullanılabilen en iyi bilginin kullanılması;

± Zihinsel varlık yönetimi stratejisi- patentler, teknolojiler, operasyonel ve yönetimsel pratikler, müşteri ilişkileri, örgütsel düzenlemeler ve diğer yapısal bilgi varlıkları gibi spesifik zihinsel varlıkların işletme düzeyinde yönetimine odaklanılması;

± Personel bilgi varlıkları sorumluluğu stratejisi- bilgiyle alakalı yatırımlara, yeniliklere, rekabet gücüne, yenilenmeye, etkin kullanıma yönelik kişisel bilgi sorumluluğu üzerinde odaklanılması ve işletmeye en rekabetçi bilgi uygulamalarını kazandıracak biçimde her kesin kendi sorumluluğundaki bilgi varlıklarının diğerlerine erişiminden sorumlu tutulması;

± Bilgi yaratma stratejisi- bilginin öğrenilmesi, temel ve uygulamalı araştırma ve geliştirme, işçilerin yenilik yapma motivasyonları ve rekabet gücünü artıracak yeni ve daha iyi bilgileri elde etme çabalarında elde edilen tecrübe üzerinde odaklanılması;

± Bilgi transfer stratejisi- bilgi transferi, elde edilmesi, organize edilmesi, yeniden yapılandırılması, depolanması ve dağıtılması gibi konular üzerinde durulur. Bilginin paylaşılması ve en iyi uygulamaların benimsenmesi önemsenir.

© 2004, C.C.Aktan

Tüm hakları saklıdır. Bu web sayfasında C.Can Aktan ve İstiklal Y. Vural tarafından hazırlanan ve Çizgi Kitabevi tarafından yayınlanan Bilgi Yönetimi ve Bilgi Sistemleri adlı eserin bir kısmı yer almaktadır. Bu web sayfasındaki bilgilerden yararlanıldığında bilimsel araştırma etik ilkeleri gereğince kaynak gösterilmesi gerekir.  Bu web sayfasındaki metinlerin tamamı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince yazılı izin alınmaksızın hiç bir şekilde kullanılamaz.