Globalleşme süreci ile birlikte global yolsuzluk sorununun da eskisine oranla çok daha büyük boyutlara ulaştığı görülmektedir. Bugün yolsuzluk sorunu pek çok ülkenin –özellikle az gelişmiş ve gelişmiş ülkelerin- karşı karşıya bulundukları  en ciddi sorunlardan birisidir.

Merkezi Berlin’de bulunan Uluslararası Şeffaflık Kurumu (Transparency International) adlı bir sivil toplum kuruluşu dünyanın çeşitli ülkelerinde yolsuzlukların boyutları konusunda her yıl bir araştırma yayınlamaktadır. Bu araştırmada yolsuzluklar bir ankete dayalı olarak ölçülmeye çalışılmaktadır. Uluslararası faaliyet gösteren şirketlerde yönetici olarak çalışan kimseler ve işadamları ile yapılan anketlerin sonuçları bir indekse dönüştürülmektedir. Bu indeks çerçevesinde hangi ülkelerde yolsuzlukların fazla, hangilerinde yolsuzlukların az olduğu ortaya konulmaktadır. Araştırmada her ülke ile ilgili olarak en az dört ayrı anket yapılmaktadır.

Uluslararası Şeffaflık Kurumu tarafından açıklanan 2000 yılı yolsuzluk algılama indeksine toplam 90 ülke dahil edilmiştir. Sözkonusu indeks sıralamasına göre dünyada yolsuzlukların en yaygın olduğu ülkeler arasında başlarda yer alan ülkeler şunlardır: Nijer, Yugoslavya, Ukrayna, Azerbeycan, Endonezya, Angola, Kamerun. Türkiye, 90 ülke arasında yolsuzluğun en fazla yaygın olduğu ülkeler yönünden yapılan sıralamada 22. sırada yeralmaktadır. Dünyada yolsuzluğun en az görüldüğü ülkeler ise demokrasi ve piyasa ekonomisinin kurumsallaşmış olduğu Batı ülkeleridir.

Uluslararası Şeffaflık Kurumu (Transparency International), “Yolsuzluk Algılama İndeksi” (Corruption Perception Index) dışında ayrıca dünya ihracatında belirli bir yeri olan başlıca ülkeler arasında “Rüşvet Verme Indeksi” (Bribe Payers Index) adı ile bir indeks geliştirmiştir. Sözkonusu indeksin amacı adından da anlaşılacağı üzere dünya ticaretinde ağırlığı olan ülkeler arasında rüşvet verme eğilimini tespit etmektir.

2002 yılında yapılan araştırmaya göre dünya dış ticaretinde önemli bir yeri olan  başlıca 21 ülke arasında en fazla rüşvet verme eğiliminde olan ülkeler sırasıyla Rusya, Çin, Tayvan ve Güney Kore’dir.(Tablo X-10.)

Tablo X-10 : Dünya İhracatında Önemli Yeri Olan Başlıca 19 Ülkede

Rüşvet Verme Eğilimleri İndeksi (2002)

 

Sıra No:	Ülke Adı	1999 İndeks Puanı*
1 2 2 3 4 5 5 6 7 7 8 9 10 10 11 11 12 13 14 15 16	Avustralya İsveç İsviçre Avusturya Kanada Hollanda Belçika İngiltere Singapur Almanya İspanya Fransa ABD Japonya Malezya Hong Kong İtalya Güney Kore Tayvan Çin Rusya	8,5 8,4 8,4 8.2 8,1 7,8 7,8 6,9 6,3 6,3 5,8 5,5 5,3 5,3 4,3 4,3 4,1 3,9 3,8 3,5 3.2
(*) İndeks 0 ila 10 arasında değişen puanlardan oluşmaktadır. 0 en fazla rüşvet verme eğilimini, 10 ise en az rüşvet verme eğilimini ifade etmektedir. Not: İndeks puanı aynı olan ülkeler sıralamada da aynı konumda bulunmaktadırlar. Kaynak: Transparency International, 2002, Bribe Payers Index. http://www.transparency.org/cpi/2002/bpi2002.en.html

 

Opasite Sorunu ve Global Düzeyde Ülkelere Maliyeti

 

Dünyanın tanınmış yönetim danışmanlığı ve bağımsız mali denetim firmalarından birisi olan Price Waterhouse Coopers ilk kez 2001 yılında “Opasite İndeksi” adı verilen bir indeks geliştirmiş ve sonuçlarını kamuoyuna bir raporla açıklamıştır.[i] Konumuz açısından önemi dolayısıyla bu çalışma ve sonuçlarını kısaca özetlemekte yarar görüyoruz.

 

.....................