REKABET GÜCÜNÜ BELİRLEYEN ETKENLER  

 

Rekabet gücünü belirleyen etkenleri esasen iki ana kategoride toplamak mümkündür: Firma içi etkenler ve firma dışı etkenler.[i]

Firma içi etkenler arasında firmanın ürettiği malların kalitesi, maliyeti ve fiyatı önem taşımaktadır. Maliyetler arasında da işgücü maliyeti, sermaye maliyeti, ithalat maliyeti, vergi maliyeti, sosyal güvenlik maliyeti ve benzeri maliyet faktörlerini gözönüne almak gerekir. Bunun dışında verimlilik, karlılık, firmada kullanılan bilgi teknolojisi, organizasyon ve yönetim yapısı, kaynakların etkin kullanımı, yenilikçilik ve yaratıcılık gibi faktörler rekabet gücünü belirleyen firma içi diğer etkenlerdir. Rekabet gücünü belirleyen başka etkenler de bulunmaktadır. Bu etkenler arasında, firmanın faaliyette bulunduğu sektördeki rekabet yoğunluğu, firmanın malın fiyatını tespit etmede ne ölçüde güçlü olduğu, sektördeki ölçek ekonomileri, işgücünün verimliliği, firmanın organizasyon ve yönetim biçimi, kapasite kullanım oranı, sermaye piyasalarındaki finansman koşulları ve benzeri faktörler sayılabilir. (Bkz . Şekil 1).

Rekabet gücünü belirleyen firma dışı etkenler ise; yine bir değil, pek çoktur (Bkz. Şekil-2). Bunlar arasında en başta devletin ekonomideki yeri ve ekonomiye devlet tarafından yapılan müdahaleler önem taşımaktadır. Uluslararası rekabet gücünü belirleyen firma dışı etkenler arasında uluslararası ticaret sistemi, tüketicilerin bilinç düzeyi, işgücü piyasalarındaki esneklik düzeyi, ülke içi ekonomik istikrar, ülkenin doğal kaynakları ve doğal zenginlikleri, hukuk sistemi, piyasadaki rekabet düzeyi ve mali piyasaların gelişmişlik düzeyi vesaire faktörler de önem taşır.

Buraya kadar yaptığımız açıklamalarda rekabet gücünü belirleyen firma ve firma dışı etkenleri özetlemiş bulunuyoruz. Buraya kadar özetlenenleri; mikro-etkenler (kurum kültürü, organizasyonda etkin bir şekilde uygulanan toplam kalite yönetimi vs.) ve makro-etkenler (devletin ekonomideki rolü, fiyat istikrarı, döviz kurlarında istikrar vs.) olarak da sınıflandırmak mümkündür.

 

Şekil- 1: Uluslararası Rekabet Gücünü Belirleyen Firma İçi Etkenler

Kaynak: C.C.Aktan, “Uluslararası Rekabet Gücü”, içinde: Türkiye Dünyanın Neresinde? İzmir: EGİAD Yayını, 1998.s.80.

 

Şekil- 2: Uluslararası Rekabet Gücünü Belirleyen Firma Dışı Etkenler

Kaynak: C.C.Aktan, “Uluslararası Rekabet Gücü”, içinde: Türkiye Dünyanın Neresinde? İzmir: EGİAD Yayını, 1998.s.81.


 

[i] Bu konuda bkz: C.C.Aktan, “Uluslararası Rekabet Gücü”, içinde: Türkiye Dünyanın Neresinde? İzmir: EGİAD Yayını, 1998.