A) GİRİŞ
Lizbon Avrupa Doruğu’nun temel
mesajı: AB’nin önümüzdeki 10 yılı hedef alarak kendisine belirlediği
stratejik hedef kapsamında dünyanın rekabet gücü en yüksek ve dinamik bilgi
güdümlü ekonomisini, daha iyi iş imkanları ve sosyal kaynaşma ve sürdürülebilir
ekonomik büyüme kapasitesine sahip olarak, oturtmayı planlaması hakkındadır.
Bu hedefe ulaşmak üzere;
· müteşebbis ve
· yenilikçi (innovative)
işletmeler oluşturulmasının
gerekli olduğu ifade edilmektedir.
Bu kapsamda yeni ekonomide
sistematik bir yaklaşımla;
· Müteşebbislerde, müteşebbislik ruhu ve risk almanın teşvik edilmesi
· Etkin innovasyon ve araştırma politikası, risk sermayesi ile
desteklenmiş dinamik bir müteşebbis yaratma ortamının inşa edilmesi
· Müteşebbislerin yurtiçi ve yurtdışı pazarlara erişerek ürünlerini
satma imkanlarının oluşturulmasının sağlanması
gerekmektedir. Sözkonusu çok
yıllık program önümüzdeki 5 yılda müteşebbis politikasının uygulamasındaki
zorlukları giderecek şekilde planlanmıştır.
B) AVRUPA MÜTEŞEBBİSLİK
POLİTİKASI İÇİN MÜCADELE VE ZORLUKLAR
1. Müteşebbislik:
Yeni Ekonomide temel faktör olarak
algılanmakta ve bu kapsamda
· müteşebbislik politikası risk alma gibi konularda müteşebbisliğin
teşvik edilmesi,
· dinamik müteşebbislik eğitiminin önemli bir unsur olarak kabul
edilmesi,
· müteşebbisliği yaygınlaştırmak ve aralarında bir bilgi ağı
oluşturarak geliştirmek üzere “start up” oranlarının artırılması,
· müteşebbis politikası çerçevesinde KOBİ’lerin
müteşebbisliklerini geliştirmek üzere; finans kaynaklarına daha iyi ulaşmalarını
teminen politikalar geliştirilmesi önerilmektedir.
2. Yenilikçi iş ortamının
teşvik edilmesi:
Innovasyon; modern bilgi güdümlü
ekonomide önemli bir süreç olarak kabul edilmektedir. Müteşebbis politikası
yenilikçi müteşebbisliğin geliştirilmesine yönelik uygun bir ortam oluşturmak
amacıyla gerekli tüm unsurlar analiz edilerek belirlenecektir. Avrupa Araştırma Alanı
ve bunlararası bilgi ağları bu sorunların giderilmesine katkıda bulunacaktır.
· Lizbon Zirvesinde kararlaştırıldığı üzere Avrupa Patent Uyumu ve
diğer araçların geliştirmesi de gereklidir.
Innovasyonu engelleyen bir başka
unsur, yetişmiş işgücü eksikliğidir.
Örneğin: Enformatik ve Telokom
konularında yetişmiş işgücü eksikliği bulunmaktadır.
Eğitimde reform ve meslekiçi
eğitim ile müteşebbisliğin bu yönde geliştirilmesi mümkündür.
3. E-Ekonomide Yeni İş
Modellerini Canlandırma
Lisbon Doruğunun önemli bir
mesajı Avrupa’da e-potansiyelinin geliştirilmesidir. Bunun başarılması;
işletmelerin ve hane kalkının hızlı bağlantı kanallarıyla Internet erişimlerini
yaygınlaştırmak, e-ticareti geliştirmekle mümkündür.
Avrupa’daki e-ticaretin %85’i
B2B’dir.
B2C Geliştirme ve tekamül ile
ifadelendirilmektedir.
B2B ise; devrim ve değişim ile
işaret edilmektedir.
Çünkü; B2B, işletmelerde;
· temin, tedarik zinciri,
· yansanayi temini,
· satınalma,
· ürün geliştirme,
· pazarlama,
· lojistik dağıtımı,
gibi konuları bütünüyle
“E-İş”; her işletmede yeni iş modellerinin geliştirilmesini gerektirmektedir.
Müteşebbis politikası
“başarılı iş modellerinin geliştirilmesi”ni teşvik etmelidir.
4. İç pazardan hala
alınacaklar bulunmakta:
İç Pazar AB’nin büyük
başarılarındandır.
Lizbon Zirvesinde; iç pazarda hala
fiyatların yüksek olduğu gaz, elektrik, taşıma, posta servisi gibi alanlarda gelişme
kaydedilmesi gerektiğine dikkat çekilmiştir. Bu sektörlerde e-devlet hizmetlerine
geçiş ile gereksiz masrafların düşünülebileceği ve fiyatlarında düşeceği
belirtilmektedir.
5. Bürokrasinin Azaltılması
Tüm AB müktesebatının
operasyonel düzeyde uygulamadaki deneyimleri çerçevesinde yeniden gözden geçirilmesi
öngörülmektedir.
Komisyon mevzuata ilişkin
önerilerin iş dünyasına etkilerine yönelik değerlendirmeleri yapıldıktan sonra
mevcut mevzuata uyarlama yapılması konusunda kararlıdır.
6. Koordinasyon için Yeni Yöntemler: Benchmarking, İzleme ve Concerted (üst seviyede
mutabakat sağlanmış ve işbirliği koordinasyon oluşturulmuş) Eylemler:
Avrupa Kurumları arasında
koordinasyonun yeni aracı olarak kabul edilen “benchmarking” konusunda Haziran
2000’e kadar bir inceleme, Aralık 2000’e kadar bir final rapor hazırlanmasına
ilişkin karar alınmıştır.
Burada “benchmarking”in AB’nin
araştırma, eğitim, çevre, ekonomi ve müteşebbislik politikası konularında
seminerler ve konferanslar yoluyla başarılı deneyimleri belirleme ve bunları değişme
yöntemi olarak uygulaması planlanmaktadır.
Tüm bu eylemlerin BEST (Business
Environment Simplification Task) prosedürü kapsamında yürütülmesi
düşünülmektedir;
BEST Prosedürü;
· Rekabet gücü raporu vasıtasıyla ele alınacak konuları
belirleyecektir.
· Üye Ülkeleri kapsamaktadır ve Lizbon Doruğunda ilan edilen BEST’in
küçük firmalara ilişkin anlaşma eki Haziran 2000’e kadar onaydan çıkacaktır.
· Benchmarking veya concerted eylemler, deneyim ve pratiklerin değişimi
amacıyla kullanacaktır.
· Sonuçları Avrupa Doruğuna sunulacaktır.
· Gerçek gelişme ve ilerlemeden emin olmak amacıyla tavsiyeleri
izleyecektir.
“Benchmarking” ve “Concerted
Eylemler”; rekabet gücünü yükseltmek üzere ciddi gelişim sağlayacak iki ilgili
yöntem olup, Komisyonun Müteşebbis politikasını belirlemede önemli rol
oynayacaktır.
C) MÜTEŞEBBİSLİK VE
MÜTEŞEBBİSLER ÜZERİNE ÇOK YILLIK PROGRAM (2001-2005)
1. Bilgi Güdümlü Ekonomide
Müteşebbis Politikası:
Önümüzdeki 5 yıl
içerisinde bilgi güdümlü ekonomide müteşebbis politikasının gerektirdiği engeller
kaldırılarak “Müteşebbis Avrupa” yaratılacaktır.
2. III. Çok Yıllık Programın Deneyimleri
a. İdari ve düzenleyici
iş ortamının geliştirilmesi ve basitleştirilmesi
b. Müteşebbisler için finansal
ortamın geliştirilmesi
c. Müteşebbislerin Avrupalılaşma
ve uluslararasılaşmasına katkıda bulunma,
d. KOBİ’lerin araştırma,
yenilik ve eğitim imkanlarını geliştirme ve rekabet gücünü yükseltme
e. Girişimciliği teşvik etme
f. KOBİ politika araçlarını
geliştirme
3. Çok yıllık programın
genel değerlendirmesine ilişkin Nisan 1999’da sunulan rapor;
· “politika geliştirme” eylemine yeterli kaynak ayrılmadığını,
· Concerted eylemler ve BEST uygulamasının başarılı olduğunu
geliştirilmesinde yarar olduğunu
· Avrupa Bilgi Merkezlerinin (Euro Info Centres) niteliksel ve niceliksel
anlamda yüksek ses getirdiğini ve bunların ulusal KOBİ Geliştirme Kurumlarıyla
entegrasyonunun sağlanmasında yarar olduğunu belirtmektedir.
4. 2001-2005 Çok Yıllık
Programın Hedefleri
a. Müşteri odaklı ve
yüksek servis kültürü temeline dayalı, değerli ve üretken bir yaşam becerisi
olarak “müteşebbisliğin Teşviki”
b. Sürdürülebilir kalkınma için
araştırma yenilik ve müteşebbisliği geliştirici düzenleyici idari ortam ve iş
ortamının teşviki
c. KOBİ’ler için finansal
imkanları geliştirme
d. Bilgi temelli ekonomide
KOBİ’lerin rekabet gücünü yükseltme
e. İş ortamını destekleyen bilgi
ağı ve servislerin temini ve koordinasyonunu sağlama
5. Çok Yıllık Programın
eylemleri:
1. Politika
geliştirilmesini, iyi deneyimlerin belirlenmesi, değişimi ve uygulaması ile destekleme
eylemleri (BEST prosedürü ile uygulama devam edecek)
2. KOBİ’lerin ihtiyaçlarının
tümüyle göz önünde bulundurulmasını sağlama eylemleri
3. İş dünyasının ve özellikle
KOBİ’lerin ihtiyaçlarını teknik ve istatistiki olarak anlamaya yönelik doneler
geliştirme eylemleri
4. Yukarıdaki bilgilerin
desteğiyle yapılan çalışmaların dağıtılıp yayılmasını sağlama eylemleri
5. KOBİ’lere bilgi desteği
temini eylemleri
D) SONUÇ
2001-2005 dönemi için toplam 230
Milyon EURO ödenek ayrılan Çok Yıllık Programdan 15 üye ülke, 3 Avrupa Ekonomik
Alanı Ülkeleri ile 12 aday ülke olmak üzere toplam 30 ülkenin istifade etmesi
planlanmaktadır.
Kaynak: AB Konseyi Tarafından Kabul
Edilen Metinden “Bilgi Güdümlü Ekonomide Müteşebbis Politikası için Güçlükler,
Zorluklar”, başlığını taşıyan metinden KOSGEB personeli sayın Meral Sayın
tarafından derlenmiş ve tercüme edilmiştir.