ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME (AR-GE) YARDIMINA İLİŞKİN TEBLİĞ
(Tebliğ No: 98/ 10 )

Bu Tebliğ, 27/12/1994 tarihli ve 94/6401 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren İhracata Yönelik Devlet Yardımları Kararı’na dayanılarak hazırlanan Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 9/9/1998 tarihli ve 98/16 sayılı Kararı’na istinaden hazırlanmıştır.

Madde 1- Bu destek ile Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından, sanayi kuruluşlarının sadece Araştırma-Geliştirme projeleri kapsamında izlenip değerlendirilebilinen giderlerinin belirli bir oranının karşılanması veya bu projelere sermaye desteği sağlanması amaçlanmaktadır.

Madde 2- Bu Tebliğ’de geçen:

Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM)’dır.

Uygulamacı Kuruluşlar: Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)’dır.

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ): İmalat Sanayi Sektöründe faaliyette bulunan; bir ila ikiyüz arasında işçi çalıştırdığı bağlı bulunduğu meslek kuruluşlarınca tevsik edilen; gerçek usulde defter tutan; arsa ve bina hariç, mevcut sabit sermaye tutarı bilanço net değeri itibariyle, iki milyon ABD Doları karşılığı Türk Lirası’nı aşmayan işletmelerdir.

Sanayi Kuruluşları: Tüm sanayi kuruluşları ile yazılım geliştirmeye yönelik üretken hizmet alanında faaliyet gösteren kuruluşlardır.

Araştırma-Geliştirme Projeleri: Amacı, kapsamı, süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel kişilerce sağlanacak ayni ve/veya nakdi destek miktarları, sonuçta doğacak ihtira haklarının ilgililer arasındaki paylaşım esasları belirlenmiş, yeni bir ürün üretilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi, maliyet düşürücü ve standart yükseltici mahiyette yeni tekniklerin geliştirilmesi, üretimle ilgili olarak yeni bir teknoloji geliştirilmesi konusunda bilimsel esaslara uygun ve araştırma-geliştirme faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette hazırlanacak ve sonuçlarının faydalı araç, gereç, malzeme, ürün, yöntem, sistem ve üretim tekniklerine dönüştürülmesi veya mevcut teknoloji ile iyileştirilmeye yönelik çalışma ve teknoloji uyarlamasını ifade eder.

Teknoloji: Teknik üretme ve bu tekniğin uygulanması ile ilgili gerekli alet, makina ve malzemeleri geliştirebilme bilgisidir.

Yenilik: Bir fikri, satılabilir, yeni ya da geliştirilmiş bir ürün ya da mal ve hizmet üretiminde kullanılan yeni ya da geliştirilmiş bir yöntem haline dönüştürmek demektir. Bu açıdan teknolojik yenilik yapma/yaratma süreci, bir dizi bilimsel, teknolojik/teknik, mali ve ticari etkinliği içerir. Renk ya da dekorasyondaki değişiklikler gibi bütünüyle estetik alana yönelik değişiklikler ile ürünün yapı, nitelik ya da performansını teknik açıdan değiştirmeyen, küçük tasarım ya da görünüm farklarından ibaret basit değişiklikler yenilik sayılmaz.

Üründe Yenilik: Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından, öze ilişkin, teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder.

Üretim Yöntemlerinde Yenilik: Geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, yeni ya da geliştirilmiş ürünlerin üretilmesinde veya halen üretilmekte olan ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan bir yöntem teknolojik açıdan yeni sayılır.

Madde 3- Bu Tebliğ kapsamındaki destekten faydalanacak Ar-Ge faaliyet aşamaları aşağıdadır;

a) Kavram geliştirme

b) Teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü

c) Geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuvar çalışmaları v.b. çalışmalar

d) Tasarım ve çizim çalışmaları

e) Prototip üretimi

f) Pilot tesisin kurulması

g) Deneme üretimi

h) Patent ve lisans çalışmaları

ı) Satış sonrasında ürün tasarımından kaynaklanan sorunların çözümü faaliyetleri.

Madde 4- Bünyelerinde veya Türkiye’de bünyeleri dışında AR-GE faaliyetinde bulunan kuruluşların 3‘üncü maddede belirtilen faaliyetlerine ilişkin harcamaları bu Tebliğ kapsamında belirtilen esaslar çerçevesinde temel destek oranı olarak en fazla %50 oranında ve ilave desteklerle beraber en fazla % 60’a kadar desteklenir. Destek süresi proje bazında en çok 3 (üç) yıldır.

Madde 5- Kuruluşun yapmış olduğu faaliyetin AR-GE olup olmadığı, harcama miktarının söz konusu faaliyet ile uygunluğu ve destekleme oranı ile destekleme tutarları Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca tespit edilecek kriterler çerçevesinde TÜBİTAK tarafından incelenip sonuçlandırılır. TÜBİTAK’ın konuyla ilgili olarak üstleneceği görevin diğer esas ve ayrıntıları Müsteşarlık ile TÜBİTAK arasında yapılacak protokolle belirlenir.

Madde 6- Kuruluşların gerek bünyelerinde yapacakları, gerek bünyeleri dışında üniversite veya benzeri kurumlara yaptıracakları AR-GE faaliyetlerinin desteklenebilmesi için söz konusu harcamaların ölçülebilir ve faturalandırılmış olması gerekmektedir.

Madde 7- TÜBİTAK tarafından yapılacak değerlendirme sonucu, proje bazındaki AR-GE harcamalarına uygulanacak “destekleme oranı” ile bu oran üzerinden hesaplanan “toplam destek tutarı” belirlenerek Dış Ticaret Müsteşarlığı’na intikal ettirilir. Desteklenen projeye ilişkin ödemeler Müsteşarlığın uygun görüşüne istinaden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yapılır.

Madde 8- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından firmalara yapılacak ödeme esnasında ödenecek meblağın %6’sı, TÜBİTAK’ın bu Tebliğ kapsamındaki izleme ve değerlendirme faaliyetleri ile temel araştırmalarına destek sağlamak amacıyla kesilerek TÜBİTAK hesabına aktarılır.

Madde 9- AR-GE desteğinden yararlandırılmasına karar verilen projeler için proje sahibi kuruluşlar, taleplerini altışar aylık dönemler itibariyle doğrudan TÜBİTAK’a yapacaklardır.

Sözkonusu dönemler;

a) 1 Ocak - 30 Haziran

b) 1 Temmuz- 31 Aralık

şeklinde olacaktır.

Madde 10- Kuruluşlar taleplerinde önceki dönem/dönemlerle ilgili proje bazındaki AR-GE harcamalarını tevsik edeceklerdir.

Bu Tebliğ çerçevesindeki destekleme, AR-GE projeleri kapsamındaki;

a) Araştırmacılara ve mühnasıran araştırma faaliyetinde istihdam edilen teknisyenlere ilişkin personel giderleri,

b) Münhasıran araştırma faaliyeti için kullanılan alet, teçhizat, yazılım giderleri,

c) Münhasıran araştırma faaliyeti için kullanılan danışmanlık hizmeti ve buna eşdeğer hizmet alım giderleri,

d) Ülke içindeki üniversiteler, TÜBİTAK’a bağlı AR-GE birimleri, özel sektör AR-GE kuruluşları v.b. AR-GE kurum ve kuruluşlarına yaptırılan AR-GE hizmet giderleri,

e) Türk Patent Enstitüsü’nden alınacak patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderleri,

f) Doğrudan AR-GE faaliyetleri ile ilgili malzeme alımı v.b. alım giderlerini,

içerir.

Madde 11- Aşağıda belirtilmiş olan koşulları yerine getirmeleri halinde sanayi kuruluşlarının yararlanacakları temel destek oranına ilave destek sağlanır. Temel destek oranı AR-GE giderleri toplamının en fazla %50’sidir. Toplam destek oranı, ilave desteklerle beraber %60’ı geçemez.

a) Sanayi kuruluşunun proje bazında desteklenen AR-GE faaliyetinin patentle sonuçlanması halinde, o proje bazındaki AR-GE giderleri için sağlanan toplam destek miktarının %10’u patentin alınmasından hemen sonra, ek destek olarak ilgili sanayi kuruluşuna ödenir.

c) Belli bir proje bazında desteklenen AR-GE faaliyeti içinde yer alan ve bu Tebliğ’in 10 uncu maddesinin (a) bendindeki tanıma uyan personel harcamaları, büyük işletmelerin projelerinde %60, KOBİ niteliğindeki işletmelerin projelerinde %75, teknopark, inkübatör v.b. kuruluşların projelerinde ise %90 oranında destekleme kapsamına alınır. AR-GE faaliyetinde doktoralı araştırmacı istihdam edilmesi durumunda bu personel harcamasının tamamı desteklenir.

d) Sanayi kuruluşu belli bir proje bazında Türkiye’deki bir üniversite ve/veya TÜBİTAK’a bağlı kurumlardan AR-GE hizmeti satın alınmışsa veya sözkonusu kuruluş AR-GE faaliyetini anılan Kurumları eksen alan bir teknopark bünyesinde gerçekleştirmişse, bu tür hizmet alımları ya da teknoparkta gerçekleştirilen AR-GE faaliyeti giderleri için sağlanan destek oranı %30 oranında arttırılır.

e)Sanayi kuruluşunun belli bir proje bazında desteklenen AR-GE faaliyetinin;

1) enformatik

2) esnek üretim/esnek otomasyon teknolojileriyle ilgili uyarlama

3) ileri malzeme teknolojileri

4) gen mühendisliği/biyoteknoloji

5) uzay ve havacılık teknolojileri

6) çevreye duyarlı teknolojiler

alanlarında olması halinde sağlanan temel destek oranı %20 oranında arttırılır.

Madde 12- Sanayi kuruluşlarının katıldığı uluslararası projeler, inceleme ve kabul süreçlerinde AR-GE nitelikleri TÜBİTAK’ın da içinde bulunduğu uluslararası kurullar tarafından belirlenen EUREKA v.b. uluslararası AR-GE projeleri ayrıca TÜBİTAK tarafından uygulaması yapılan AR-GE Proje Yardımındaki hakemlik veya TTGV tarafından uygulaması yapılan AR-GE Sermaye Desteğindeki alan komitesi değerlendirme sürecine sokulmadan AR-GE yardımından aşağıdaki esaslar çerçevesinde yararlandırılır:

a) Sözkonusu uluslararası ortak araştırma projeleri, projede öngörülen süre kadar desteklenir.

b)Söz konusu projelere katılan sanayi kuruluşlarının ilgili projeler kapsamındaki harcamalarına uygulanacak temel destek oranı %50 olarak alınır.

c)Sanayi kuruluşlarıyla birlikte projeye katılan Üniversite ve/veya araştırma kurumlarının ilgili projeler kapsamındaki harcamalarının tamamı, proje süresince herbir proje için 100.000 ABD Doları’nı aşmamak üzere AR-GE yardımından yararlandırılır.

Madde 13- Birden çok sanayi kuruluşunun TTGV ve/veya TÜBİTAK ile birlikte kurdukları şirketlerin AR-GE faaliyetleri kapsamındaki harcamaları %60 oranında desteklenir.

Birden çok sanayi kuruluşunun birlikte sundukları AR-GE projeleri de AR-GE yardımından yararlandırılır. Herbir sanayi kuruluşuna projeye katkıları esas alınarak ayrı ayrı AR-GE Yardımı yapılır. Proje yürütücülüğü projeye katılan kuruluşlardan biri tarafından yapılır.

Madde 14- Desteklemede, ibraz edilen belgelerdeki giderlerin Türk Lirası cinsinden olanları Türk Lirası, döviz cinsinden olanları ise fatura tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası çapraz kurları ve döviz alış kuru esas alınarak, ABD Doları karşılığı Türk Lirası olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan ödenir.

Madde 15- Projenin olumsuz yönde gittiği sonucuna varılması halinde, sözkonusu proje bazında sağlanan desteği durdurmaya TÜBİTAK’ın önerisi üzerine Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir.

Madde 16- Ticari değeri olan yeni ürün oluşturulması veya mevcut ürünlerin rekabet gücünün yükseltilmesine ya da bu amaçla üretim yöntemi sistemi ve tekniklerinin araştırılmasına ve geliştirilmesine yönelik AR-GE projeleri ile “Stratejik Odak Konuları Projeleri”ne, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan projeyi yürüten sanayi kuruluşunu teşvik eder nitelikte destek sağlanır.

“Stratejik Odak Konuları Projeleri” ülkemizde mevcut sanayi yapısı teknoloji ve insan gücü birikimi ve uluslararası karşılaştırmalı üstünlüklerin dinamiği esas alınarak, hangi alanlarda, teknolojik projeler yürütülmesinde yarar bulunduğunu veya araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin ülkemizde gelişip yaygınlaşması için alınması gereken tedbirleri tespit eden projelerdir.

Lisans veya “know-how” satın alınmasını içeren projeler ile bir ürün veya sistem oluşturulmasına, geliştirilmesine yol açmayan sadece teknoloji transferinden oluşan projeler bu kapsamda desteklenmez.

Madde 17- Yukarıdaki amaca uygun projesi olan bir kuruluş, bunun gerektirdiği AR-GE harcamalarının karşılanması için hazırladığı çalışma programı ve bütçe önerisini Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı’na (TTGV) sunar. Vakıf tarafından incelenerek desteklenmesine karar verilen ve Müsteşarlığın onayladığı projelerin yürütülmesi için projeyi getiren kuruluş ile Vakıf yetkilileri arasında sözleşme yapılır. Bu sözleşme koşullarına göre projenin uygulanması için gerekli AR-GE harcamalarının %50’sine kadarlık kısmı için Müsteşarlığın uygun görüşüne istinaden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan sermaye desteği tahsis edilir. Projenin tamamlanabilmesi için gereken miktarın kalan kısmı ise projeyi getiren kuruluş tarafından karşılanır.

Madde 18- Projenin değerlendirme ve izleme ile ilgili masrafları DTM’nin onayı ile her proje döneminde Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan karşılanır. Her bir projenin değerlendirme masrafı olarak 1.500 ABD Doları, izleme masrafı olarak da süreleri 12 aya kadar olan projelerde 3.000 ABD Doları, süreleri 12 ayı aşan projelerde ise 6.000 ABD Doları her proje döneminde Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan TTGV’ye ödenir. Ayrıca, önerilen proje bütçesinin %3’ü oranında bir pay, TTGV’nin konu ile ilgili diğer masraflarını karşılamak üzere sözleşmede belirtilen şekilde projeyi öneren kuruluş tarafından TTGV’ye ödenir.

Madde 19- Sermaye katılımı ile desteklenen projelerin azami süresi 2 (iki) yıl olup, projelere sağlanacak sermaye desteği 1 milyon ABD Dolarını aşamaz. Stratejik Odak Konuları Projeleri için azami süre 1 (bir) yıl ve azami destek miktarı 100.000 (yüzbin) ABD Dolarını aşamaz. Stratejik Odak Konuları Projelerinin desteklenmesinde Müsteşarlığın uygun görüşü alınır. Bu tür projelerin tüm giderleri sağlanacak destekle karşılanır.

Madde 20- Projenin bitiminde projeye sağlanan sermaye destek miktarı ABD Doları olarak ve proje sözleşmesinde belirtilen şartlar ve vadeler esas alınarak, projeyi yöneten kuruluş tarafından Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdindeki Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’na geri ödenir.

Madde 21- Proje sahibi veya TTGV’nin talebi üzerine, yürütülmesi imkansız hale gelen projelerin durdurulmasına ve tasfiyesine Müsteşarlığın uygun görüşü alınmak suretiyle, TTGV Yönetim Kurulu tarafından karar verilebilir.

Madde 22- Projelerin önerilmesi, değerlendirilmesi, desteklenmesi, izlenmesi ve yürütülmesi ile ilgili her türlü yazışma ve raporlar gizlidir. Proje sonucunda alınan patentlerle, ticari uygulama neticesinde elde edilecek kar ve sair gelirler üzerinde TTGV tarafından projeye ilişkin sözleşme hükümleri dışında bir hak ileri sürülemez.

Madde 23- Projenin yürütülmesinden sorumluların kusur ve ihmalleri sonucu, projenin olumsuz bir duruma girdiğinin tespiti halinde Müsteşarlığın da olumlu görüşü alınmak kaydıyla TTGV Yönetim Kurulu Kararı ile proje iptal edilir ve o zamana kadar sağlanan destek sözleşmede belirtilen faiz oranları ve vadeleri esas alınarak geri alınır.

Madde 24- Sözleşme hükümlerine uygun olarak yürütülmesine rağmen projenin başarısızlıkla sonuçlanması halinde, sözleşme hükümlerine göre proje tasfiye edilir. Tasfiye gelirleri Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’na ve proje sahibine katılımları oranında iade edilir. Tasfiye sonunda, proje için yapılan harcamalarla satın alınmış makina, techizat ve malzemeler nakde dönüştürülerek destek oranında anılan Fon’a iade edilir. Nakde dönüştürülemeyen harcamalar, TTGV Yönetim Kurulu Kararı ve Müsteşarlığın onaylaması halinde, proje zararı olarak kabul edilerek hibe haline dönüştürülür.

Madde 25- Projenin, bilimsel, teknolojik, idari, mali ve hukuki yönden TTGV tarafından kabul edildiği şekilde ve sözleşmeye uygun olarak yürütülmesinden, projeye ilişkin raporların verilmesinden, projenin yürütülmesi sırasında gerekli iş güvenliği ve benzeri gerekli önlemlerin alınmasından proje yürütücüsü sorumlu olur.

Madde 26- Firmalar tarafından yanıltıcı bilgi ve belge verilmesinden dolayı haksız ödeme yapıldığının tespiti halinde “6183 Sayılı Amme Alacakları tahsil Usulü Hakkında Kanun” hükümleri uygulanır.

Madde 27- Bu Tebliğin uygulanmasına ilişkin her türlü düzenlemenin yapılmasında ve uygulamada ortaya çıkacak ihtilafların sonuçlandırılmasında Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilidir.

Madde 28- Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu’nun 18/5/1995 tarihli ve 95/6 sayılı Kararı’nın 1 inci maddesi ile 1/6/1995 tarihli ve 22300 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 95/2 sayılı Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 29- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.