Kurumsal Kültür

WWW.CANAKTAN.ORG

KURUM KÜLTÜRÜ KAVRAMI

COŞKUN CAN AKTAN & HASAN TUTAR

 

Kültür kavramı, kökeni Latince “ekin” anlamına gelen “cultura” sözcüğünden gelmektedir ve kavram en geniş anlamıyla insanoğlunun doğada değişim yaratarak ortaya çıkardığı, her türlü fiziksel ve düşünsel birikimi içerir. Bu yönüyle insanın gündelik deneyiminde ortaya koyduğu her tür somut ve soyut tecrübe kültür kavramı içinde değerlendirilebilir.

Sosyal bilimlerde çok farklı tanımı yapılan kavramların başında kültür kavramı gelir. Yapılan muhtelif tanımlar, genellikle, insan gruplarının üretimlerini de içeren belli başlı kazanımlarını, deneyimlerini, değerlerini, inançlarını, tarihi süreç içerisinde geliştirdikleri sembolleri, kuşaktan kuşağa aktarılan davranış kalıplarını içermektedir.  [1]

Kültürü, insanların ve toplumların psikolojik dünyalarına ve somut deneyimlerine anlam vermelerini sağlayan değerler, tasarımlar, semboller ve simgeler bütünü olarak görebiliriz. Kültürel değerler zaman içinde kabul edilme durumuna göre tüm topluma yayılır ve toplumların ve grupların davranışlarını, inançlarını, tutumlarını ve değerlerini oluşturur (Latouche, 1993: 55). Bu bakımdan kültür, toplumların tarihsel süreç içerisinde karşılaştıkları her tür ihtiyaçlarına karşı geliştirdikleri ortak çözümler bütünüdür. 

Kültür, toplumların ve grupların tecrübelerini, inançlarını, sanat anlayışlarını ve bunların somut görüntülerini, ahlak ve hukuk normlarını, adet ve gelenekleri ile sosyal bir varlık olarak tüm değerlerini içerir. Burada yapılan tanım toplumun taşıdığı tüm “değerler”i ve ortaya koyduğu tüm “eserler”i kapsar. Kültür tanımında “değer” ve “eser” kavramları oldukça önemlidir. Buna göre yeni bir tanım yapacak olursak diyebiliriz ki, kültür bir toplumun taşıdığı değerler ve ortaya koyduğu eserler bütünüdür. Değer ve eser kavramları, kültürün içinde barındırdığı tüm somut ve soyut unsurları kapsayan geniş bir içeriğe sahiptir.

Kültür kavramının tanımını yapmakta yaşanan güçlük, “kurum kültürü” kavramını tanımlamada da yaşanmaktadır. Buradaki zorluk, kavramların belirsizliğinden çok, kurum kültürünün şekillenebilmesi için,  bir insan grubunun, belli bir süre ortak geçmişe sahip olmaları gerekliliğinden kaynaklanmaktadır.

Bazı kurumların çalışanlarıyla birlikte uzun bir ortak geçmişi olmadığı ve üyelerinde çok sık değişim olduğu için bunların birleştirici bir kültüre sahip olmaları kolay olmamaktadır. Kurum kültürü kavramı kurumun geçmişi, bugünü ve geleceğinin bir birleşimini ifade ettiği için, kuruma sonradan katılanlar için kültürün zorunlu unsuru olan “ortak geçmiş” eksik kalmaktadır.

Toplumlar farklı gruplardan ve kurumlardan oluşur. Toplumsal bir grubun veya kurumun üyesi olmak, o toplumun kültürünü oluşturan inanç, değer ve kurallara uyum sağlamayı gerektirir. Uyum sağlama, söz konusu grup veya kurum tarafından benimsenen temel değerlere, ortak amaç, standart ve hedeflere, inanç, tutum ve davranışlara bağlı olma anlamına gelir.

Kurumlar farklı inanç ve değerlere sahip insanları, belli bir amaç için ortak kültürel düzlemde buluşturan yerlerdir. Farklı inanç ve değerdeki insanlar, kurum kültürünün bulunduğu bir düzlemde kendilerini temsil etme imkânı bulurlar. Kurum çalışanları, kurumlarının fiziksel ve mali unsurlarıyla birlikte ortak bir amaç için bir araya gelerek, kurumsal sistemi oluştururlar. Kurumsal sistem, kurum içinde değişik inanç, değer, tutum, davranış, düşünce ve ahlak anlayışının bir arada var olduğu ve tüm bu değerlerin ortak adı olan “kurum kültürü” tarafından temsil edilir. 

Kurum kültürü, bir kurumun üyeleri tarafından paylaşılan ve onların davranışlarını düzenleyen formel ve informel kurallar bütünüdür.        Kurum kültürü, çalışanların kurumsal davranışlarını yönlendiren kurallar, normlar, davranışlar, değerler, inançlar ve alışkanlıklar sistemidir.[2]


 

[1] Kültür kavramı, özellikleri ve fonksiyonları konusunda bkz: Güvenç,2003:101-105; Erkan & Erkan, 1998.Yıldırım, 2004.

[2] Kurum kültürü konusunda literatürde yer alan bazı tanımları burada aktarmakta yarar görüyoruz: Daft, kurum kültürünü, “kurum üyelerinin paylaştığı sosyal değerler, standartlar, normlar, inançlar ve anlayışlar bütünü” olarak tanımlamaktadır. (Daft, 1997:137) Schein ise kurum kültürünü, “bir grubun dışa uyum sağlama ve iç bütünleşme sorunlarını çözmek için oluşturduğu ve geliştirdiği belirli düzendeki temel varsayımlar” olarak görmektedir. (Schein,1992:131)

 

                                                              © COPYRIGHT 2006, C.C.Aktan

Tüm hakları saklıdır. Bu web sayfasında Coşkun Can Aktan'ın editörlüğünü yaptığı  Kurumsal Kültür (Ankara: SPK Yayını, 2006) adlı kitabın bir kısmı yeralmaktadır. Bu web sayfasındaki bilgilerden yararlanıldığında bilimsel araştırma etik ilkeleri gereğince kaynak gösterilmesi gerekir.  Bu web sayfasındaki metinlerin tamamı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası hükümleri gereğince yazılı izin alınmaksızın hiç bir şekilde kullanılamaz.